Categorie: Politiek en beleid | Gepubliceerd: 21 augustus 2018

'Voor succesvolle export is volwassen thuismarkt nodig'

Circulair inkopen door overheid en bedrijfsleven, het wegnemen van belemmerende wetgeving, technologische oplossingen in Nederland beter toepassen en de opbrengst van recycling verhogen: om de concurrentiepositie van de Nederlandse afvalverwerkingsketen te verbeteren verdient dit allemaal een hogere plek op de politieke agenda.

Belemmerende wet- en regelgeving

De drie partijen noemen beperkende wet- en regelgeving in Nederland als een van de problemen waar afvalbedrijven mee te kampen hebben bij export van hun producten en technologie. Om welke problemen gaat dat nu precies? Volgens Envaqua zijn in dit kader meerdere voorbeelden te noemen:

Experimenteerruimte voor innovatie
“Voor valorisatie van biologische  reststromen voert de weg naar een succesvol marktproduct langs veel testfases. Envaqua merkt dat de ruimte van handelen bij de verdere vermarkting beperkt is doordat procesrisico’s in kaart moeten worden gebracht. Dit geeft een ongelijk speelveld, want een producent buiten de EU hoeft slechts productveiligheid aan te tonen.”

Investeringszekerheid voor business case
“Circulaire economie valt of staat bij het effectief verwaarden van allerlei reststromen. Wetgeving hiervoor is vaak op meerdere manieren te interpreteren en regelingen voor subsidies zijn onbestendig. Dit werkt een ongelijk speelveld in de hand en frustreert kansrijke projecten.”

Thuismarkt cruciaal voor exportsuccessen
“Vergisters in Nederland kunnen een imagoboost gebruiken en de overheid kan daaraan bijdragen. Bevordering van binnenlandse afzet maakt dat exporteurs hier meer praktijkervaring opbouwen. Met installaties dicht bij huis is het makkelijker innoveren. Voor Duitse bedrijven stimuleert de overheid de thuismarkt. Duitse exporteurs krijgen hierdoor een voordeel.”

Bioplastics verdienen eerlijke competitie
“Uit organische reststoffen kun je meer produceren dan biogas, waaronder bioplastics. Vraag is echter of deze techniek echt zal doorbreken en een grote bijdrage gaat leveren aan de circulaire economie. De overheid zou de ongelijke subsidiëring van bioplastics kunnen gelijktrekken met die van bioenergie.”

Papieren tijger wegjagen voor innovaties
“De ‘papieren tijger’ kan dodelijk zijn voor innovaties in de voedselindustrie. Dat terwijl iedereen ervan overtuigd is dat de keten moet verduurzamen en het afval tot een minimum beperkt moet worden. Waar trek je de lijn tussen veiligheid en innoveren? Tot op heden lijkt de ruimte voor het experimenteren aan het kortste eind te trekken.”

Moderne regels voor herwaarderen afval
“Opwaarderen van reststoffen door gebruik te maken van insecten is een beloftevolle technologie. Technisch zit het project goed in elkaar, maar het project is voorlopig stop gezet omdat wet- en regelgeving een belemmering opwerpt om het te kunnen uitvoeren. Op andere plekken in de wereld bouwen ze ondertussen de voorsprong verder uit.”

Dat vinden FME, Envaqua en de Stichting Kiemt. In aanloop naar de debatten rond de klimaatwet, het klimaatakkoord en de kabinetsreactie op de transitieagenda’s voor de circulaire economie, pleiten de drie organisaties voor een betere concurrentiepositie van de Nederlandse afvalverwerkingsketen. De partijen maken zich namelijk zorgen. Volgens hen wordt Nederlandse afvalverwerkingskennis wereldwijd ingezet en gewaardeerd, maar (nog) niet of nauwelijks in Nederland toegepast. Al in juni stuurden de organisaties een brief aan de vaste Kamercommissie van Infrastructuur en Waterstaat waarin zij pleitten voor meer politieke druk op het circulair inkopen door de overheid en door het bedrijfsleven. “Dit voornemen van de overheid moet nu echt worden omgezet naar daden. Let op: we pleiten niet voor (nog) meer subsidies: een grotere vraag naar gerecyclede materialen - desnoods door overheidsingrijpen - maakt investeringen in recyclingtechnologie rendabeler”, schrijven ze.

Belemmering bij export

Naast meer aandacht voor circulair inkopen wijzen de organisaties op problemen met wet- en regelgeving. “De Nederlandse marktleiders voor onder andere biovergisting-, biobased- en plasticrecyclingtechnologie exporteren hun technologie en producten vooral naar het buitenland. Deze technologieën kunnen in Nederland nog veel (meer) betekenen voor onze circulaire ambities. Dit komt door de impact van allerlei beperkende wet- en regelgeving die weliswaar (nog) wel in Nederland geldt, maar niet in andere EU-lidstaten.”

Volwassen thuismarkt nodig

Om internationaal én nationaal succesvol te zijn met afvalverwerkingstechnologie, is het volgens de briefschrijvers nodig dat de Nederlandse thuismarkt groeit en bloeit. “Opdrachtgevers in het buitenland verwachten steeds vaker dat technologie ook succesvol op de thuismarkt is toegepast. De praktijk is echter dat ons succes wordt vertraagd, omdat de Nederlandse wet- en regelgeving nog te beperkend is voor toepassing in Nederland en de prijs voor recyclaat te laag. Voor het succes van onze export én voor het succes van circulaire klimaatafspraken is dus een meer volwassen thuismarkt (plus een beter rendement op recycling) nodig. Het verwaarden van grondstoffen uit afval(water)stromen kost momenteel vaak nog geld, terwijl de (voor)investering behoorlijk in de papieren loopt. De vraag hoe de technologische oplossingen ook in Nederland beter kunnen worden toegepast en de opbrengst van recycling hoger kan worden, verdient wat ons betreft een hogere plek op de politieke agenda. Door het verbeteren van het rendement op recycling, wordt het voor de afvalverwerkingsketen interessant(er) om te investeren in recyclingtechnologie.”

De brief is ondertekend door Frank Buijs, directeur Envaqua (Nederlandse brancheorganisatie voor leveranciers en producenten van milieu- en watertechnologie), Rob van Beek, FME (ondernemersorganisatie voor de technologische industrie) en Luc Kikkert, directeur Stichting Kiemt (innovatienetwerk voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden actief in energietechnologie en circulaire economie in Gelderland en Overijssel).
Op donderdag 6 september vindt in de Tweede Kamer het Algemeen Overleg Circulaire Economie plaats.