Ketenverantwoordelijkheid moet leiden tot circulair textiel

De kwaliteit van het oud textiel is de afgelopen jaren gedaald, maar dat ligt niet alleen aan de zogenoemde fast fashion en de toegenomen vervuiling, zegt Rebel-adviseur Michiel Kort. “We hebben gemerkt dat textiel een vergelijkbare ontwikkeling doormaakt als de kunststof verpakkingen”, legt hij uit. “De doelstellingen leggen de focus op de hoeveelheid, daarna komt de kwaliteit.”

Uit het onderzoek ‘Textiel transitie’ blijkt namelijk dat gemeenten een afname in kwaliteit van het ingezamelde textiel zien. In totaal ondervroeg Rebel Group voor dit onderzoek 24 gemeenten, waarvan er 15 expliciet aangaven een verslechtering in de kwaliteit van het textiel te zien. “Dit heeft er mede toe geleid dat de businesscase rond textiel van gemeenten onder druk is komen te staan”, vertelt collega Luuk van Gemert. “De inkomsten voor textiel zijn gedaald, terwijl gemeenten hogere duurzaamheidsambities hebben. Zij willen meer grip op en transparantie in de textielketen. De vraag naar en de prijs van textiel zijn afgenomen, waardoor de businesscase voor inzamelaars en recyclers erg krap wordt.”

Verantwoordelijkheid

Een oplossing kan zijn dat iedereen in de textielketen zijn verantwoordelijkheid neemt, geeft Kort aan. “Alle partijen moeten hun rol vervullen met de producent als aanjager, omdat hij de spullen op de markt zet.” Wederom kijkt hij naar de kunststof verpakkingen als voorbeeld. “De oprichting van een fondsachtige functie kan hierbij een rol spelen. De vergoedingen aan het Afvalfonds Verpakkingen hebben eraan bijgedragen dat producenten en importeurs van kunststof verpakkingen zijn gaan nadenken over lichtere verpakkingen en ander materiaal. Ook textielproducenten kunnen nadenken om duurzamere materialen te gebruiken in kleding.”

Volgens Van Gemert spelen gemeenten zelf ook een voorname rol in de textielketen. “In 15 van de 24 gesprekken met gemeenten werd aangeven dat ze een toegenomen vervuiling in het ingezamelde textiel ziet.” Een aantal van deze gemeenten hanteert een diftar-systeem, maar in de ogen van Van Gemert staat dit los van elkaar. “Dit systeem kan als ongewenste prikkel hebben dat bewoners restafval aanbieden tussen de gescheiden afvalstromen zoals textiel. Maar diftar heeft ook positieve punten, zoals het stimuleren van minder restafval en een beter afvalscheidingspercentage. Goed onderzoek naar de voors en tegens in daarom vereist. Daarnaast dienen gemeenten voor een goede controle op de uitvoering van het diftar-systeem te zorgen.”

Samenwerking

Een manier voor gemeenten om meer zicht te krijgen op de textielketen, is door samen te werken. Zo laten de acht gemeenten die onder afvalinzamelaar Circulus-Berkel vallen hun textiel inmiddels sorteren in een nieuw regionaal textielsorteercentrum van Leger des Heils Reshare in Deventer. Dit nieuwe centrum heeft geleid tot een situatie waarin betrokken gemeenten meer grip krijgen op wat met hun ingezamelde textiel gebeurt. “We hebben gemerkt dat gemeenten meer samenwerken, buiten de bekende samenwerkingsverbanden”, vertelt Van Gemert. “12 van de 24 gemeenten heeft aangegeven open te staan om samen met andere gemeenten aan te besteden.” Kort voegt toe: “Ook in de Metropoolregio Amsterdam bestaan plannen voor een nieuw textielsorteercentrum.”

Kort ziet ook andere samenwerkingsverbanden, zoals tussen textielinzamelaar Sympany en chemisch recycler Saxcell om ingezameld textiel te verwerken naar hoogwaardig textiel. “Wij denken dat de invoering van de producentenverantwoordelijkheid dit type samenwerkingen kan stimuleren.” Het gaat hierbij om een consortium van investeerders, waarbij elke aandeelhouder een deel van de textielproductieketen voor zijn rekening neemt.