Meeste arbeidsongevallen in afvalsector

Bedrijven kunnen nog veel verbeteren waar het gaat om het voorkomen van arbeidsongevallen, concludeert de Inspectie SZW in de vandaag gepubliceerde Monitor Arbeidsongevallen 2020. Vorig jaar zijn er bij de inspectiedienst 3.655 arbeidsongevallen gemeld. Door de verschillende lockdowns en het thuiswerken is dat aantal lager dan voorgaande jaren. In 2019 bijvoorbeeld kwamen er nog 4.474 meldingen binnen. Toch overleden er afgelopen jaar nog altijd 54 mensen als gevolg van een ongeval tijdens hun werk. Wat de Inspectie SZW betreft blijft het voorkomen van arbeidsongevallen dan ook een prioriteit in het bedrijfsleven.

Risicosectoren

Relatief veel ongevallen vinden plaats in kleine bedrijven en in de sectoren afvalverwerking, bouw, industrie en landbouw, bosbouw en visserij. Dit zijn ook sectoren waar veel risicovol werk voorkomt. Met ruim 160 slachtoffers per 100.000 banen is de afvalsector inmiddels de sector waar het risico op een bedrijfsongeval het grootst is. Vorig jaar was dit nog de bouw. Jongeren tussen 15 en 24 jaar zijn betrekkelijk vaak slachtoffer van ongelukken tijdens het werk, evenals werknemers van 55 jaar en ouder. Daarnaast zijn uitzendkrachten relatief vaak slachtoffer. Ook in 2020 vonden veel ongevallen plaats waarbij slachtoffers werkten met machines of vielen van hoogte.

Risico’s machines

Bij de ongevallen met een machine was meestal sprake van contact met bewegende delen van een machine. Dit heeft vaak ernstige gevolgen. Bij een aanzienlijk deel van de slachtoffers is sprake van blijvend letsel, zoals amputatie van vingers of handen. Slachtoffers van machineongevallen waren in ongeveer de helft van de gevallen de machine aan het bedienen, de andere helft was bezig met schoonmaak of onderhoud. In dat laatste geval stond de machine vaak nog aan of standby, terwijl het slachtoffer dacht dat de machine uit stond. Veel voorkomende oorzaken van deze ongevallen zijn het betreden van de gevarenzone van de machine of mankementen aan de fysieke afscherming. In bijna de helft van de ongevallen was sprake van een combinatie van beide.

Valpartijen

Vallen van hoogte heeft meestal betrekking op vallen van een ladder, trapje of opstapje. Belangrijke oorzaken van het vallen van een ladder zijn het verliezen van de balans of het ontbreken van voldoende maatregelen. Zo was de ladder in veel gevallen niet goed beveiligd tegen wegschuiven of inklappen of was de ladder niet goed neergezet. Niet alleen werd er relatief vaak gewerkt op een ladder terwijl dit niet de bedoeling was, ook werd de ladder vaak niet veilig gebruikt. Slachtoffers die vallen van een dak, vloer of platform, lopen vaak ernstig letsel op. Vaak verloor het slachtoffer de balans bij het uitvoeren van een activiteit, gleed uit of struikelde. Ook ontbrak regelmatig de randbeveiliging. Vaak vallen zij van 2,5 meter of hoger. In een kwart van de bijna honderd ongevallen heeft dit geleid tot blijvend letsel bij het slachtoffer.

Preventiemaatregelen

Uit een analyse van de arbeidsongevallen in 2020 blijkt dat bedrijven diverse maatregelen hadden kunnen nemen die het risico op een ongeval kunnen beperken. Dat begint bij een goede inventarisatie van de gevaren op de werkvloer en een plan van aanpak om die te beperken of te vermijden: de zogenoemde Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E). Als het niet mogelijk is om maatregelen aan de bron te nemen, moeten bedrijven hun risico’s zoveel mogelijk beperken. Dit kan door een veilige inrichting van de arbeidsplaats en het gebruik van collectieve of persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals vangnetten of veiligheidsgordels. De analyses van ongevallen laten zien dat ook hier zaken fout gaan. Zo ontbreekt regelmatig fysieke afscherming bij machines of goede dakrandbeveiliging.

De conclusies uit de Monitor Arbeidsongevallen 2020 neemt de Inspectie SZW uit oogpunt van preventie mee in actieve inspectieprojecten en de gedifferentieerde aanpak van arbeidsongevallen.