Kamerdebat zet statiegeld weer op scherp

Het doek leek twee jaar geleden gevallen voor statiegeld. Een Kamermeerderheid stemde toen voor het afschaffen van statiegeld, maar op voordracht van het CDA moest er wel een ijkmoment komen of het bedrijfsleven zich aan de prestatieafspraken had gehouden. Dat statiegeld zou verdwijnen leek zeker, de vraag was alleen wanneer. Dat laatste lijkt nu duidelijker. Als statiegeld verdwijnt dan is dat in 2015, maar dat het verdwijnt is weer onzeker.

In het Algemeen overleg van 18 juni in de Tweede Kamer namen verschillende fracties robustere standpunten in dan voorheen, vooral D66 en PvdA. Twee jaar geleden was de toon dat het niet om het middel ging maar om het doel. De huidige fractie van de PvdA wil statiegeld echter niet afschaffen en D66 kwam tot de conclusie dat statiegeld toch wel een heel goed middel was. Daarmee kwam de VVD bij afwezigheid van PVV wat eenzaam te staan in het debat.

PvdA-Kamerlid Yasemin Çegerek vindt dat gebleken is dat het bedrijfsleven de prestatiedoelen doelen niet heeft gehaald en er toch een jaar respijt wordt gegeven, er best aanvullende eisen kunnen worden gesteld. Zes van de zeven doelen die het bedrijfsleven zouden moeten halen om statiegeld vrij te geven, zijn gehaald.

Een doel werd dus niet gehaald. Er bleken bij een steekproef van de ILT toch nog verpakkingen met PVC in de supermarkt aanwezig. De afspraak was dat dat niet meer zo zou zijn. Çegerek wil dat de eisen worden opgeschroefd voordat het bedrijfsleven in 2016 het statiegeld mag afschaffen. Ze heeft ook een wensenlijstje daarvoor, die ze in een motie wil gieten. Het recyclaatgebruik van 25 procent pet-flessen zou bijvoorbeeld naar 50 procent moeten. Bij de bepaling van het hoogwaardig hergebruik van kunststof zou productieafval niet meer meegerekend mogen worden. En zo zijn er nog een paar.

Meteen inwilligen van die wens deed Mansveld niet, ze kondigde wel een onderzoek aan naar de milieueffecten van de Raamovereenkomst en dus ook van statiegeld. Het wordt een tamelijk complex onderzoek, want vrijwel alle wensen van de Kamerleden zullen daarin op een of andere manier worden meegenomen. Bijvoorbeeld de invloed van vervoersbewegingen bij statiegeld- en niet-statiegeldsystemen; een vraag van Van Gerven (SP). De invloed van verschillende statiegeldsystemen, waaronder ook die zonder telcentra; een vraag van Van Tongeren (GroenLinks). Onderzocht moet worden of er doelstellingen voor het terugdringen van zwerfafval opgesteld kunnen worden en wat daarvoor geschikte prikkels zijn; een vraag van Carla Dik-Faber van de ChristenUnie. Zij had gehoord dat het opruimen van zwerfafval de samenleving zo'n 250 miljoen euro per jaar kost, terwijl het bedrijfsleven 20 miljoen euro maar aan bijdraagt.

Mansveld zal het onderzoek uitvoeren en gaat in gesprek met bedrijfsleven en gemeenten om te bekijken of aanvulling van de eisen mogelijk is. Ze staat er dus niet onwelwillend tegenover.

Naast statiegeld was er nauwelijks ruimte om andere onderwerpen te behandelen in de drie uur dat het debat duurde. Mansveld kreeg veel lof over haar Vang-programma, maar er blijven nog flink wat open eindjes over. Dijkstra (VVD) wees bijvoorbeeld op de strenge handhaving van de ILT die vooral administratief gericht is en dan nog op de ongevaarlijke afvalstromen. Hij wil vrij verkeer in Europa van afval dat waarde heeft en een handhavingsorganisatie die gelijkgeschakeld is met andere Europese handhavers.