Vlag hoeft niet uit voor latere Earth Overshoot Day

Vandaag, 2 augustus, is het Earth Overshoot Day, de dag van de overvraging van de aarde. In 2022 viel deze dag op 28 juli. Op het eerste gezicht lijkt het dus alsof de mensheid iets minder ‘op de pof’ is gaan leven dit jaar. Maar helaas, het Global Footprint Network, de organisatie die jaarlijks berekent op welke dag we evenveel grondstoffen gebruiken als de aarde in een jaar kan genereren, benadrukt dat we Earth Overshoot Day eigenlijk slechts acht uur naar achteren hebben weten op te schuiven. Het heeft alles te maken met de data die het Global Footprint Network gebruikt.

Verrijkte data

In het verleden gebruikten de rekenmeesters onder andere data van de Verenigde Naties die al een aantal jaar oud waren, sinds dit jaar zijn de data verrijkt via nowcasting, het gebruik van gegevens uit recente rapporten en onderzoeken. Earth Overshoot Day valt hierdoor dus vijf dagen later dan vorig jaar, maar vier dagen daarvan zijn toe te schrijven aan de nieuwe berekeningsmethodologie.

Hoe zit het dan met die acht uur winst? Ook hierbij moet helaas nog een aantekening worden gemaakt. De mensheid is namelijk niet minder grondstoffen gaan gebruiken. De ecologische voetafdruk nam volgen het Global Footprint Network zelfs met 0,2 procent toe. Dat Global Overshoot Day toch een aantal uur naar achter opschuift is te danken aan de met 0,3 procent gegroeide biocapaciteit.

Trend is te keren

De mondiale trend van overvraging die al vanaf de jaren 70 is ingezet, zie grafiek, blijkt voorlopig dus nog zeer moeizaam te keren. Het Global Footprint Network biedt beleidsmakers wel een platform met oplossingen op verschillende thema’s, zoals voedsel en energie. De organisatie oppert daar dat als 50 procent van de wereldwijde vleesconsumptie wordt vervangen door plantaardige opties, Earth Overshoot Day al met zeven dagen naar achteren verschuift. Als beleidsmakers op dit soort maatregelen inzetten en de datum elk jaar met tenminste zes dagen terugdringen, kan de mensheid overvraging vóór 2050 de baas zijn, berekende het netwerk eerder.

Aan de vooravond van Earth Overshoot Day kondigde in ieder geval Slovenië alvast aan met haar beleid te gaan sturen op het verschuiven van de dag van de overvraging. Op een high level meeting in Ljubljana liet de Sloveense milieuminister Bojan Kumer weten de ecologische voetafdruk te erkennen als een ‘cruciale metriek’, die milieuactie en de (regionale) ontwikkeling in Slovenië kan sturen. "Earth Overshoot Day is een grens die we veel te vroeg overschrijden en die de niet-duurzame koers van onze ontwikkeling onderstreept. Het is echter geen reden tot wanhoop, maar een oproep tot actie," aldus Kumer.

Nederland

Als iedereen op aarde zo zou leven als de gemiddelde Nederlander, dan zou het mondiale grondstoffenbudget er overigens al op 12 april doorheen zijn gejaagd (zie onderstaande infographic). Ondanks dat Nederland graag te boek staat als 'circulaire koploper' is onze ecologische voetafdruk dus vooralsnog enorm, al zijn er genoeg 'ontwikkelde landen' die het nog veel slechter doen. Een lichtpuntje voor ons land is in ieder geval dat de datum ten opzichte van 2022 niet nog vroeger valt, want ook toen lag de Dutch Overshoot Day op 12 april. Dat was destijds wel twee weken vroeger dan in 2021.