'Grondstoffentransitie moet prioriteit van het kabinet zijn'

Afgelopen week kwam de Sociaal-Economische Raad (Ser) met zowel een toekomstvisie op de welvaart als een advies ten aanzien van de verduurzaming van de maakindustrie. Volgens de Ser is het perspectief voor een brede welvaartseconomie waarin mensen centraal staan hard nodig. Nederland ziet zich namelijk geconfronteerd met trends die de komende jaren flink in de welvaart zullen ingrijpen: vergrijzing en toenemende arbeidsmarktkrapte, de ontwikkeling van sociale ongelijkheid, digitalisering, veranderende geopolitieke verhoudingen, klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en een groeiende vraag naar ruimte. Om de huidige brede welvaart te behouden, moet ons land daar op een goede manier mee omgaan. De Ser komt daarvoor met aanbevelingen op drie domeinen: waardig werk en inkomenszekerheid, verdienvermogen, en natuur en ruimte. Per domein beschrijft de raad wat er aan de hand is, wat het gewenste toekomstbeeld is en hoe dat bereikt kan worden.

Een van de aanbevelingen is adequaat beleid en een uitvoeringsstructuur om de grondstoffentransitie naar een circulaire economie te versnellen. De grondstoffentransitie zou een prioriteit van het kabinet moeten zijn, met een coördinerend bewindspersoon, vindt de Ser. Verder gaan de plannen in het huidige nationale programma circulaire economie (NPCE) niet ver genoeg. Het kabinet moet sturen op (internationale) ketens en een langere tijdshorizon. Ook moet er een eigenstandig, concreet, realistisch en afrekenbaar doel voor de grondstoffentransitie vastgesteld worden. De huidige doelen voor 2030 en 2050 zijn onvoldoende concreet. En er moet voor de grondstoffentransitie een coherent beleidspakket komen.

Verduurzaming maakindustrie

Om te laten zien hoe de Ser wil helpen bij het bouwen aan de economie van de toekomst, komt de raad gelijktijdig met het advies Verduurzaming van de maakindustrie. Die verduurzaming van de Nederlandse maakindustrie is volgens de raad essentieel om de klimaat- en circulariteitsdoelstellingen te behalen. Dan moeten wel knelpunten voor verduurzaming weggenomen worden. In het advies herhaalt de Ser in dat kader het belang van coherent beleid rond grondstoffentransitie. Maar bijvoorbeeld ook het probleem van het overvolle stroomnet. Om het elektriciteitsnet uit te breiden zijn voldoende personeel, materiaal, ruimte en snelle vergunningsprocedures nodig. Verder is gekwalificeerd personeel nodig. De Ser vraagt de overheid daarvoor ondersteuning van de inspanningen van sociale partners en bedrijven bij het realiseren van een actief arbeidsmarkt- en scholingsbeleid. Ook is duidelijk en stabiel beleid rond beprijzen, subsidiëren en normeren nodig dat stimuleert tot het nemen van investeringsbeslissingen voor verduurzaming in Nederland. Tot slot zal Nederland een strategische agenda moeten maken voor nieuwe, schone technologieën in de maakindustrie (clean techs).

Ser laat weten dat deze aanbevelingen voortkomen uit een breed gevoelde urgentie om de klimaatdoelen en circulaire doelen die Nederland zich heeft gesteld te halen. “Er zal de komende kabinetsperiode alles op alles moeten worden gezet om knelpunten weg te nemen die het behalen van de klimaat- en circulariteitsdoelstellingen onzeker maken”, schrijft de Raad. Om de aanbevelingen te realiseren heeft Nederland de EU nodig.

Netcongestie

Toevallig of niet, maar vandaag (22 januari) stuurde minister voor Klimaat en Energie, Rob Jetten, de Actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten naar de Tweede Kamer. Daarmee nemen de Rijksoverheid, netbeheerders, gemeenten, provincies, toezichthouder ACM en betrokken brancheverenigingen en marktpartijen maatregelen om problemen met het volle stroomnet te beperken en voorkomen. De agenda is gericht op het sneller uitbreiden van het lokale stroomnet, het verbeteren van het inzicht in het (toekomstige) gebruik van het net en het efficiënter gebruik maken van het net. Op het laagspanningsnet zijn onder andere huishoudens en kleine bedrijven op aangesloten. De maatregelen zijn een aanvulling op eerder aangekondigde acties om problemen met het volle elektriciteitsnet te voorkomen. 

Reacties

VNO-NCW heeft gereageerd op het briefadvies Verduurzaming maakindustrie. Voorzitter Ingrid Thijssen laat weten: “Ik ben blij met dit advies en dat we het als bonden en werkgevers eens zijn over het belang van een sterke maakindustrie voor ons land, over het belang van goed ondersteunend beleid vanuit de overheid voor de verduurzaming daarvan en het opbouwen van nieuwe ‘clean tech’ en circulaire industrie. Het is immers ontzettend belangrijk om als land eigen maakindustrie te hebben.”

Op LinkedIn reageert ook Roland Amoureus, director Public Affairs bij Renewi: “Gisteren is er een zeer belangrijk rapport van de Ser verschenen. Van harte aanbevolen als leesstof voor het nieuw te vormen kabinet en de nieuwe Tweede Kamer!”