Ondergrens voor omgevingsdiensten: fusies onontkoombaar
Het interbestuurlijk programma voor de versterking van het VTH-stelsel
begint vruchten af te werpen. Zo is er overeenstemming bereikt over
robuustheidscriteria voor omgevingsdiensten.
Een robuuste omgevingsdienst is effectief, efficiënt, wendbaar
én heeft ontwikkelvermogen. Zes kritische prestatie-indicatoren
(kpi’s) vormen voortaan de ondergrens waaraan omgevingsdiensten
moeten voldoen. De kpi’s luiden als volgt:
De omvang van het regionaal werkprogramma gecombineerd met het
percentage medewerkers in eigen dienst. Deze omvang is minimaal 16,5
miljoen euro (inclusief overhead en prijspeil 2023) en 80 procent van de
medewerkers in het primaire proces is in dienst van de organisatie.
De dienst voldoet aan geldende kwaliteitscriteria VTH voor zowel de
basistaken als de plustaken.
De dienst heeft voldoende aandacht, capaciteit en budget voor
innovatie blijkend uit aanwezigheid van een (meerjarige) innovatieagenda
en vrij besteedbaar budget voor innovatie. Het percentage voor het
innovatiebudget wordt in het kader van het onderzoek naar de robuuste
financiering nader bepaald.
De dienst kan risico’s en veranderingen in de omvang van het
overgedragen takenpakket opvangen door het aanhouden van buffers. Dit
blijkt uit afdoende algemene reserve voor geïdentificeerde
risico’s en onverwachte operationele tegenvallers en expliciete
afspraken over uitname. Het percentage voor het weerstandsvermogen wordt
in het kader van het onderzoek naar de robuuste financiering nader
bepaald.
De dienst kan relatie leggen tussen werk, mensen en geld. Er wordt
informatiegestuurd gewerkt. Dat komt tot uitdrukking in het percentage van
de uitvoeringsformatie VTH voor businessintelligence en opleidingsbudget
van 3 procent van de loonsom.
De dienst past bij de identiteit van het werkgebied en er is sprake
van samenhang in het takenpakket en logica in het geografisch werkgebied.
De maatschappelijke opgave staat centraal.
Alle omgevingsdiensten moeten aan de zes genormeerde kpi’s
voldoen. In het interbestuurlijk programma is een toetsingskader opgesteld
waarmee de omgevingsdiensten kunnen toetsen of zij aan de kpi’s
voldoen. Op 1 oktober moet dit kader door alle omgevingsdiensten zijn
ingevuld. Omgevingsdiensten die met het toetsingskader in de hand niet
voldoen aan de kpi’s, moeten voor 1 april 2024 een plan van aanpak
opstellen hoe zij hier uiterlijk op 1 april 2026 aan voldoen.
Fusies
In een
brief aan de Tweede Kamer geeft staatssecretaris Vivianne Heijnen
(Infrastructuur en Waterstaat) aan dat de verwachting is dat een aantal
omgevingsdiensten zal fuseren om robuust te kunnen zijn. Verrassend is dat
niet. Twee jaar geleden gaf de
commissie Van Aartsen al aan dat omgevingsdiensten onvoldoende robuust
zijn om vanuit professionele distantie te handelen. In een vernietigend
rapport stelde de commissie destijds dat de 29 diensten hun werk niet
goed doen en dat milieu én leefomgeving daar onder te lijden
hebben.