Inzameling KWD-afval leeft niet bij middelgrote gemeenten

In april 2022 publiceerde Bureau 8080 in opdracht van Rijkswaterstaat (RWS) de 'Informatiekaart Inzameling KWD in binnenstedelijk gebied'. Deze geeft een overzicht van een aantal oplossingsrichtingen die gemeenten kunnen gebruiken bij de inzameling van bedrijfsafval van de kantoor-, winkel- dienstensector (KWD) in binnenstedelijk gebieden. Omdat RWS zich nu afvraagt of dit thema leeft bij gemeenten, op welke manier ze hiermee bezig zijn, en of en hoe de informatiekaart wordt gebruikt, heeft RWS aan onderzoeksbureau Novi Mores de opdracht gegeven hier onderzoek naar te doen. De bevindingen van dit onderzoek zijn deze maand gepubliceerd in de 'Behoeftepeiling inzameling bedrijfsafval KWD-sector'. Deze is gebaseerd op een vragenlijst die is uitgezet onder gemeenten, en daaropvolgende interviews.

Belangrijkste partijen

Volgens de 68 respondenten (hoofdzakelijk beleidsmedewerkers) zijn de drie belangrijkste partijen bij de inzameling van bedrijfsafval van de KWD-sector bedrijven in deze sector, afvalinzamelaars, en MKB-Nederland/brancheorganisaties. Ook gemeenten hebben hier volgens twee derde van de respondenten een rol in. Verder geeft ongeveer een derde van de respondenten aan dat de gemeente waar zij werkzaam voor zijn al bezig is met mogelijke oplossingsrichtingen om de inzameling van KWD-afval te verbeteren. Voornaamste redenen hiervoor zijn oneigenlijk gebruik; op verzoek van KWD-bedrijven, en minder vervoersbewegingen. Een meerderheid geeft echter toe hier niet mee bezig te zijn, voornamelijk omdat het (nog) geen probleem is en er dus geen urgentie is. Met name in middelgrote gemeenten is er bovendien vaak onvoldoende capaciteit, is er geen beleid of is onduidelijk wie het beleid moet trekken. Minder vervoersbewegingen, minder CO2-uitstoot en betere scheiding van KWD-afval zijn de voornaamste doelen die worden aangegeven om er wél mee aan de slag te gaan.

Collectieve inzameling

Met twee van de zeven oplossingsrichtingen die in de informatie kaart staan, gaan gemeenten duidelijk vaker aan de slag dan met anderen: vrijwillige collectieve inzameling vanuit ondernemers, waarbij zij een contract afsluiten met één commerciële inzamelaar, en vrijwillige collectieve inzameling vanuit de inzamelaars, waarbij individuele inzamelaars gezamenlijk gebruik maken van hetzelfde materieel (zoals wagens), ofwel: white label inzameling.

Het zelf opzetten van een inzameldienst voor bedrijfsafval, en het invoeren van nadere verplichtingen ter bescherming van het milieu (zoals ondernemers verplichten afvalscheidingspercentages bij te houden) zijn de oplossingsrichtingen die het minst in trek zijn bij gemeenten: slechts twee respondenten geven aan dit te doen.

Onbekend

Dat een aantal gemeenten met oplossingsrichtingen aan de slag is die ook in de informatiekaart staan, is vooral toeval. Een overgrote meerderheid van de respondenten geeft aan niet bekend te zijn met de informatiekaart zelf. De paar deelnemers die aangeven de informatiekaart wél te kennen, hebben deze  bekeken, maar zijn er niet mee aan de slag gegaan. Dat de informatiekaart niet beter bekend is, zal in het geval van middelgrote gemeenten komen doordat zij de inzameling van KWD-afval minder als een probleem ervaren. Een gebrek aan capaciteit en tijd maakt ook dat zij hier minder mee bezig kunnen zijn. Bij grote gemeenten is dit anders. Daar is er meer urgentie om een rol op te pakken en aan de slag te gaan met oplossingsrichtingen.

Informatiebehoefte

Novi Mores heeft gemeenten tot slot gevraagd over welke onderwerpen zij in de toekomst meer informatie willen ontvangen, en hieruit blijkt dat er een grote informatiebehoefte is bij gemeenten naar diverse onderwerpen. Bovenaan staat uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, gevolgd door afvalscheidingsregels voor bedrijven, specifieke wet- en regelgeving en wegwerpplastics. Ook willen gemeenten meer weten over praktijkvoorbeelden, bedrijfsafval van de KWD-sector en retourlogistiek.

Aanbevelingen

Novi Mores vraagt zich af of het voor RWS noodzakelijk om de informatiekaart meer te promoten. Veel gemeenten hebben geen problemen met bedrijfsafval en hebben ook geen capaciteit om hier mee bezig te zijn, dus het lijkt het adviesbureau weinig zinvol om daar heel actief op in te zetten. “RWS zou eerst intern de afweging moeten maken waarom ze gemeenten willen aansporen tot betere afvalscheiding bij de KWD-sector. Pas dan kan goed beoordeeld worden of de informatiekaart hier toereikend voor is en welke beleidsmedewerkers dan de doelgroep zijn.”