Schone Rivieren: 'Nederland afvalputje van noordwest-Europa'

Van half oktober tot half november gingen voor de achtste keer honderden vrijwilligers van Schone Rivieren op pad om onderzoek te doen op de oevers van de grote rivieren. Daarbij troffen ze opvallend veel boterkuipjes aan, afkomstig van een door de watersnood getroffen fabriek in de Belgische Ardennen. Sommige kuipjes zijn zelfs voorbij de Biesbosch gevonden en hebben daarmee een afstand van meer dan 200 kilometer afgelegd. 

"Die boterkuipjes zijn heel interessant. Ze zijn op één specifiek moment vrijgekomen vanaf één specifieke locatie. Daardoor vertellen ze veel over hoe het afval zich verspreidt wanneer het eenmaal in een rivier is beland. We blijven deze boterkuipjes dan ook in de gaten houden", zegt projectleider Sylvia Spierts-Brouwe van Schone Rivieren. De kuipjes laten volgens haar ook zien dat behalve Nederlands afval er ook veel afval vanuit het buitenland de Nederlandse rivieren instroomt. "Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken met de ons omringende landen."

Onderzoek

Tijdens het onderzoek dit najaar werden gemiddeld 145 stuks afval per 100 meter rivieroever geregistreerd. Bij dit cijfer is één meting in de buurt van Rotterdam buiten beschouwing gelaten. Daar
werden zoveel stukjes piepschuim aangetroffen dat er een schatting van 100.000 kleine stukjes piepschuim is genoteerd. Met deze uitschieter meegerekend komt het gemiddelde uit op 376 stuks afval per 100 meter. Gemiddeld worden er tijdens najaarsmetingen de afgelopen jaren 170 stuks afval per 100 meter oever aangetroffen.

93 procent van het aangetroffen afval bevatte plastic. Het meest gevonden afval bestaat uit ondefinieerbare stukjes hard en zacht plastic, waarvan geen bron meer te herleiden is, en klein piepschuim. Daarna volgen snoep-, snack,- en chipsverpakkingen en plastic drankverpakkingen, waaronder plastic flesjes, die sinds 1 juli onder de statiegeldregeling vallen. Plastic flesjes werden wel minder aangetroffen dan in 2020: gemiddeld 2 per 100 meter in 2021, tegenover 3 per 100 meter in 2020. Schone Rivieren is daarmee voorzichtig positief over het effect van de invoering van statiegeld op kleine flesjes. "Maar op basis van één meting willen we geen conclusies trekken. Daarvoor is langere monitoring nodig, want er kunnen ook andere factoren van invloed zijn", zegt Spierts-Brouwer. Blikjes staan in de top 10 van meest aangetroffen afvalsoorten, en Schone Rivieren hoopt dat de invoering van statiegeld eind 2022 ook een positief effect hierop zal hebben.