Aanvalsplan moet kwaliteit gft en textiel verbeteren

De projecten in het aanvalsplan, dat gisteren is gepubliceerd op de website van het programma Vang-HHA, beslaan verschillende delen van de keten: van burgers en inzamelaars tot verwerkers. Op verschillende plekken in de keten moet worden gewerkt aan een betere kwaliteit van ingezameld gft en textiel, zo is de gedachte. Uit de Verkenning kwaliteit deelstromen, uitgevoerd in 2018, is eerder namelijk geconcludeerd dat met name gft en textiel kwetsbare stromen zijn voor verontreiniging.  

Meer en beter gft

Het aanvalsplan moet zorgen voor een toename van de hoeveelheid gescheiden ingezameld gft. Nu bestaat nog circa 30 procent van het restafval uit gft, voornamelijk voedselresten en keukenafval. Best practices laten zien dat er nog veel potentie is voor de gescheiden inzameling in met name laagbouw. Daarnaast moet het aanvalsplan zorgen voor een betere kwaliteit gescheiden ingezameld gft. Nu zitten er nog te vaak bodemvreemde materialen als kunststoffen en glas in het gft. Dit leidt in verschillende gevallen tot afkeur, uitval, compost van lagere kwaliteit en kosten voor verwerkers en gemeenten.

In het aanvalsplan is een uitgebreide lijst opgenomen van maatregelen die de gescheiden inzameling van gft en de kwaliteit van ingezameld gft moeten verbeteren. Vanuit het programma Vang-HHA krijgen gemeenten bijvoorbeeld maatwerk-advies over hun gft-aanpak, worden ze gemotiveerd aanbestedingen en contracten zo op te zetten dat deze een positieve invloed hebben op de kwaliteit van het gft en kunnen ze bijvoorbeeld hulp krijgen bij de communicatie naar burgers om tot beter scheidgedrag te komen. Verder moet er onder andere een masterclass en een kennisdocument met best practices komen om meer gft in te zamelen.

Als onderdeel van het aanvalsplan zullen afvalverwerkers bovendien periodiek sorteeranalyses gaan uitvoeren om meer zich op de samenstelling en vervuiling van gft te krijgen. In het verleden gebeurde dit al, maar de laatste jaren is dit niet meer gebeurd. In 2018 is echter een nieuw monitoringstraject opgestart en in het derde kwartaal van 2019 worden de eerste resultaten van een jaar lang monitoren verwacht. Afgelopen voorjaar is in opdracht van de VA al een onderzoek gedaan naar kunststoffen in gft. Hiermee is informatie verzameld over welke kunststoffen verwarring opleveren bij burgers en onterecht bij het gft worden gegooid.

Textielinzameling op de schop

Het aanvalsplan moet verder zorgen voor een toename van de hoeveelheid gescheiden ingezameld textiel. Circa 5,8 procent van het huishoudelijk restafval bestaat uit textiel en dit percentage neemt toe door toename van de hoeveelheid textiel dat wordt verbruikt en niet gescheiden wordt aange­boden. Daarnaast weten inwoners niet altijd goed wat wel en niet gescheiden mag worden aangeboden. Ook moet het plan de kwaliteit van het gescheiden ingezamelde textiel verbeteren. De focus ligt hier op vocht en vervuiling van ingezameld textiel met andere afvalstromen. Tot slot is de ambitie om de textielketen circulair te maken en daarvoor zijn onder andere nieuwe businessmodellen nodig voor het inzamelen, sorteren en recyclen van textiel. De hele keten moet daarvoor beter gaan samenwerken, zo volgt uit het aanvalsplan.

Allereerst moeten signalen over kwaliteitsproblemen beter worden benut. In vijf maatwerktrajecten moeten gemeenten, inzamelaars, sorteerders en verwerkers bij problemen met kwaliteit samen uitzoeken waar in de ‘reis’ van textiel van burger tot verwerker de problemen ontstaan. Hiervoor moet gebruik gemaakt worden van bestaande data, maar wordt ook gezocht naar ‘bottom-up’ signalen van bijvoorbeeld werknemers op inzamelvoertuigen, afvalcoaches of veegploegen. Doelen is het identificeren van knelpunten of hotspots die de kwaliteit beïnvloeden e waar de stakeholder in overleg actie op kunnen ondernemen.

Verder moeten gemeenten en inzamelaars hun communicatie optimaliseren. Dit kan door het gebruik van zogenoemde wel/niet-lijsten en pictogrammen, maar ook door simpelweg betere aanbiedregels voor textiel op te stellen en te communiceren. Gemeenten kunnen daarnaast de markt vaker consulteren zodat aanbestedingen kunnen worden geoptimaliseerd voor betere inzamelresultaten. Eind 2019 of begin 2020 moet tot slot een bijeenkomst worden georganiseerd over de kwaliteit van ingezameld textiel. Hier moeten de resultaten van alle projecten worden bespreken en worden geïnventariseerd wat er vanaf 2020 nodig is om de inzameling in de toekomst naar een hoger niveau te tillen.

Alle projecten uit het aanvalsplan worden in principe dit jaar nog in gang gezet, voor zover dat niet al gebeurd is.