Circulair beleid kan klimaatbeleid versterken

Naast het versterken van het klimaatbeleid ondersteunt een circulaire economie ook de leveringszekerheid van grondstoffen en draagt het bij aan biodiversiteit en milieubescherming. Er is wel meer kennis van individuele ketens nodig om te kunnen bepalen in welke mate beleid gericht op een circulaire economie daadwerkelijk bijdraagt aan klimaatdoelen. Daarbij zou de focus moeten liggen op producten en materialen met de hoogste totale emissies in de productieketen, zoals kunststoffen, dierlijke voedselproducten en bouwmaterialen. 

Dat is de conclusie van een studie van het Planbureau van de Leefomgeving (PBL), die gisteren (5 september) is gepubliceerd. 

Over de grenzen

De transitie naar een circulaire economie kan op verschillende manieren bijdragen aan minder uitstoot van broeikasgassen, zoals door minder grondstoffen te gebruiken, producten langer te gebruiken, meer hergebruik en vervanging van materialen. Dit leidt vervolgens ook tot minder afvalverbranding. Deze effecten zijn ook voelbaar over de grens, want de broeikasgasemissie van de producten die in Nederland geconsumeerd worden ontstaat voor meer dan helft in het buitenland. Bijvoorbeeld doordat producten die we hier consumeren, elders geproduceerd zijn. 

Klimaatbeleid richt zich daarentegen alleen op vermindering van de uitstoot van broeikasgassen bij de bron in Nederland. Doordat de circulaire economie niet alleen op de Nederlandse uitstoot gericht is, biedt het een ander perspectief en andere maatregelen. "Als bedrijven moeten zorgen voor minder emissies in de gehele keten, dan richt dat hun aandacht op andere handelingsperspectieven. Die oplossingen worden niet zichtbaar als het doel is om alleen de emissie uit de eigen schoorsteen te beperken", legt Anne Gerdien Prins van het PBL uit. Het rapport waarschuwt daarnaast dat een te eenzijdige focus op de bijdrage van circulair beleid binnen Nederland, kan zorgen dat de kansen die een circulaire economie biedt om emissies wereldwijd terug te dringen – en daarmee de opwarming van de aarde tegen te gaan – onvoldoende worden benut.

Meer kennis nodig

Hoeveel circulair beleid ook echt bijdraagt aan het verminderen van de broeikasgasuitstoot, is nog niet duidelijk. Dit zal ook verschillen per keten en per maatregel. Tot nu toe is er alleen een grove indicatie dat minder materiaalgebruik kan bijdragen aan de reductie van de uitstoot, maar het is niet zeker of bepaalde emissiereductiedoelen met circulair beleid te behalen zijn. Het PBL raadt aan om de mogelijke maatregelen in kaart te brengen en in te schatten tot welke veranderingen in broeikasgasemissies die kunnen leiden.