'Gebrekkige informatie op verpakking frustreert recycling'

De recycling van verpakkingen van A-merken en huismerken van de grootste supermarkten kan nog sterk worden verbeterd in Nederland. Fabrikanten en supermarkten informeren consumenten namelijk nog niet goed genoeg over de afvalstroom waarin de verpakking moet worden weggegooid: instructies ontbreken of zijn niet duidelijk. Dat concludeert Natuur & Milieu in het eerder deze week gepubliceerde rapport Duurzaamheid verpakkingen in de supermarkt.  

Op 67 procent van de door de Natuur & Milieu onderzochte verpakkingen van dagelijkse boodschappen staat een soort afvalscheidingsinstructie, waarvoor de duidelijke ‘weggooiwijzer’ van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) vaak wordt gebruikt. Maar door incomplete, onduidelijke of ontbrekende instructies heeft eigenlijk slechts iets meer dan de helft (55 procent) een voor de consument toereikende instructie.

Verder vond Natuur & Milieu in de schappen nog veel verpakkingsmaterialen die in het restafval horen (9 procent tot 22 procent). Het werkelijke percentage van niet-recyclebare verpakkingen zal echter hoger liggen, omdat een deel van de verpakkingen in het recyclingproces afvalt door etiketten, additieven of andere verstoringen, denkt de organisatie. Deze uitval kan voorkomen worden door een ontwerp dat is afgestemd op de herverwerking tot recyclaat.

Aanbevelingen

Natuur & Milieu concludeert dat producenten en supermarkten nog stappen moeten zetten om de sorteerbaarheid en recyclebaarheid van verpakkingen en de informatie op verpakkingen te verbeteren. Bij het ontwerp moeten ze wat de organisatie betreft standaard kiezen voor herbruikbare of goed recyclebare verpakkingen met daarbij duidelijke instructies voor afscheiding. Daarnaast moeten ze zorgen voor meer eenvoud en uniformiteit in gebruikte verpakkingsmaterialen. Een minder complexe afvalberg is namelijk beter en goedkoper te recyclen.

Ook de overheid moet hierbij een rol spelen, vindt Natuur & Milieu. De wetgeving stelt eisen aan verpakkingen, die moeten ervoor zorgen dat verpakkingen doelmatig zijn en niet onnodig onduurzaam. Dit betekent bijvoorbeeld dat een verpakking niet uit meer materiaal mag bestaan dan nodig is om het product te beschermen en vervoeren. Een ontsnappingsclausule in die wet zorgt er echter voor dat dit geen hele harde eis is. Want als een minder duurzame verpakking er aantrekkelijker uitziet, dan hoeft niet langer aan deze eis voldaan te worden. Natuur & Milieu vindt dat deze ontsnappingsclausule in strijd is met de intentie van de wet en dat hier strenger op moet worden gehandhaafd.

In Nederland wordt iets meer dan de helft van alle plastic verpakkingen gescheiden ingezameld. Volgens Natuur & Milieu wordt daarvan vervolgens maar de helft gerecycled. Met de gescheiden inzameling van papier (87 procent), glas (86 procent) en metaal (95 procent) gaat het een stuk beter.

Circulair ontwerpen belangrijk

De Vereniging Afvalbedrijven ziet in het onderzoek bevestigd dat er nog veel mogelijkheden liggen bij het ontwerp van verpakkingen. Voor de circulaire economie is het van cruciaal belang dat bij het ontwerpen van verpakkingen al wordt nagedacht over het hergebruiken of recyclen ervan. Zeker voor de complexe kunststofketen is dat belangrijk. Deze afvalstroom moet vereenvoudigd worden. Gekozen moet worden voor (een combinatie van) duurzame materialen die goed te recyclen zijn. Niet of lastig te scheiden combinaties van materialen moet worden voorkomen, zoals bijvoorbeeld broodzakken van papier gecombineerd met een plastic venster, aldus de vereniging.