Oeso ziet probleem medisch afval groeien

Door demografische, epidemiologische en levensstijlveranderingen, zoals een groter wordende vergrijzende bevolking en de opkomst van gezondheidsproblemen, is het voorschrijven en gebruiken van geneesmiddelen in Oeso-landen toegenomen. Als gevolg hiervan neemt ook de hoeveelheid ongebruikte medicijnen in het huishoudelijk afval toe, onder meer door vroegtijdig herstel, therapiewijziging of fouten bij het voorschrijven en kopen bij medicijnen. Schattingen van het aandeel huishoudelijke medicijnen dat afval wordt, lopen uiteen van 3 procent tot 50 procent. In Frankrijk werd geschat dat huishoudens in 2018 17.600 ton ongebruikte of verlopen medicijnen weggooiden, dit komt neer op gemiddeld 260 gram per persoon.

Dit blijkt uit het rapport ‘Management of pharmaceutical household waste’ van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso). Volgens de organisatie leidt de groei van het medicijngebruik ook tot milieuproblemen. De onjuiste verwijdering van ongebruikte of verlopen medicijnen is wijdverbreid en leidt tot aanzienlijke milieuverontreiniging en risico’s voor de volksgezondheid. Medicijnen die via gootstenen en toiletten worden doorgespoeld, komen in rioolwater terecht en lopen het risico in zoetwatersystemen te lekken. Conventionele afvalwaterzuiveringsinstallaties zijn niet ontworpen om geneesmiddelen te verwijderen. Daarnaast kunnen geneesmiddelen die bij het huishoudelijk restafval worden gegooid, ook in het milieu terechtkomen.  Als dit restafval wordt gestort, bestaat het risico dat farmaceutische residuen in het milieu terechtkomen.

Daarom pleit de Oeso voor brongerichte, gebruikersgerichte en afvalbeheergerichte maatregelen. De eerste prioriteit is het voorkomen van medisch afval, zoals ziektepreventie. Daarnaast is een gescheiden inzameling van ongebruikte en verlopen medicijnen van belang, om zo de kans de verminderen dat deze medicijnen worden weggespoeld. Daarnaast moet het voor consumenten eenvoudig zijn om medicijnen het hele jaar door in te leveren, bijvoorbeeld bij apotheken.

Nederland

In Nederland bereikt jaarlijks 190 ton medicijnresten het oppervlaktewater, liet het RIVM vorig jaar nog weten. Medicijnen worden wel steeds beter ingezameld. In 5 procent van de gemeenten moeten apotheken betalen voor de inzameling en het afvoeren van medicijnafval, terwijl dat in 2019 nog 45 procent van de gemeenten was. Apothekersorganisatie KNMP pleit voor een landelijke regeling voor apothekers om medicijnafval kostenvrij af te voeren.