PHA-demonstratiefabriek bij HVC Dordrecht geopend

De fabriek heeft een productiecapaciteit van 25 kilo PHA per dag. Er zijn al afnemers gevonden die de natuurlijke plasticvervanger de komende tijd gaan toepassen in hun producten. De demonstratiefabriek vergde een investering van 4,5 miljoen euro, waarvan 2,5 miljoen euro is bijgedragen door vijf deelnemende waterschappen. Het doel van de installatie is een commerciële PHA-keten op gang brengen, van grondstof naar eindproduct, en vervolgens op te schalen. Eind 2023 zal een investeringsbeslissing vallen voor een installatie die 6.000 ton PHA per jaar kan produceren. Waar die komt te staan, is nog een vraagteken. Momenteel hebben de partijen nog vier locaties op het oog.  

Investeerders en samenwerkende partners rond het project zijn vijf waterschappen (De Dommel, Wetterskip Fryslân, Hollandse Delta, Brabantse Delta en Scheldestromen), kenniscentrum voor de waterschappen Stowa, HVC en Paques Biomaterials. Deze laatste is de partij die het product op commerciële schaal naar de markt wil brengen. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB), Aquaminerals, TU Delft en Wetsus (kenniscentrum voor duurzame watertechnologie) steunen het initiatief met verdere kennisontwikkeling. 

Obstakel

Een kwestie die vaak speelt bij producten uit reststoffen is de continuïteit in kwaliteit van het eindproduct. Volgens René Rozendal van Paques Biomaterials en Leon Korving, die de vijf waterschappen in het project vertegenwoordigt, is dat probleem al succesvol getackeld in een eerder pilot, Phario. “De lastigste fase daarin was de selectie van de juiste bacterie”, aldus Korving. En dat is volgens hem goed gelukt. Bij het Phario-project werd verder duidelijk dat de kostprijs voor PHA mogelijk nog een obstakel zou vormen voor de marktintroductie, maar volgens Rozendal is dat nu niet meer het geval. "De prijs voor PHA is vergelijkbaar met die van andere biologisch afbreekbare plastics." Zorgen over de afbreekbaarheid van PHA, of dat het alleen afbreekt in een composteerinstallatie, zijn volgens Korving niet nodig. "Dit materiaal breekt binnen een paar maanden af in de natuur."

Vorige week lieten de waterschappen verder nog weten dat regels en wetten die reststromen van afvalwater bestempelen als afval, vaak hergebruik in de weg zitten. De verwachting is echter dat dat in dit project niet het geval zal zijn, laat Korving weten.

Proces

In afvalwater uit de rioolwaterzuivering, maar ook bijvoorbeeld in suikerwater of afvalwater van een papierfabriek, zitten veel vetzuren. Dit afvalwater wordt in de demonstratiefabriek gevoed aan bacteriën. Die vreten zich vol met de vetzuren en zetten dit om naar PHA. Zoals mensen vet in hun lichaam opslaan, slaan die bacteriën dit PHA op als energiereserve in hun cel. Zodra de bacteriën goed vol zijn, volgt het zuiveringsproces waarin het water gescheiden wordt van het materiaal door middel van centrifugeren en drogen. Wat resteert is een wit poeder, het halffabrikaat PHA, dat in een extrusieproces kan worden ingebracht. “Voor de productie van 1 kilo PHA is ongeveer 3 tot 4 kilo aan grondstofstromen uit afvalwater nodig”, laat Korving weten. Het resterende water gaat terug naar de rioolwaterzuivering. Volgens hem is het energieverbruik in het hele proces om de PHA te maken vergelijkbaar met de energie die nodig is in de route die het afvalwater anders in de RWZI had afgelegd. 

Afnemers

Er zijn al drie afnemers aangetrokken. Maan biobased products gaat de PHA gebruiken om haar Growcoon van te maken. Dat zijn een soort kweeknetjes die jonge plantjes ondersteunen in de eerste maanden door de wortels bij elkaar te houden. Het bedrijf Basilisk ziet mogelijkheden om PHA toe te passen in zogenoemd zelfhelend betonmortel, dat ervoor zorgt dat scheuren in beton herstellen. En Foamplant gaat het toepassen als landbouwfolie. Verder zien de samenwerkingspartners mogelijkheden om de PHA te gebruiken als coating voor kunstmestkorrels. “Om zogenoemde slow release kunstmestkorrels ligt een heel dun kunststof laagje. Dat zorgt ervoor dat de voedingsstoffen niet in een keer worden verspreid, maar deze over een langere tijd worden losgelaten. Het nadeel hiervan is dat het kunststoflaagje dat nu gebruikt wordt vaak niet biologisch afbreekbaar is. Dat plastic vervuilt het milieu dus. Vanaf 2026 gaat er in Europa dan ook een verbod gelden op het gebruik hiervan. PHA als coating gebruiken kan hier een oplossing zijn”, meent René Rozendal van Paques Biomaterials. In de toekomst zien de partijen mogelijkheden voor consumententoepassingen met een groot risico dat microplastics in het milieu komen, zoals bij schoenzolen en textiel.