EC wil bedrijven aansprakelijker stellen voor milieuvervuiling
Een nieuw voorstel van de Europese Commissie moet duurzaam en verantwoord gedrag van ondernemingen bevorderen en ze aansprakelijker stellen voor milieuvervuiling en het schenden van mensenrechten.
De Europese Commissie heeft een voorstel aangenomen voor een richtlijn over passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid. Het voorstel moet ervoor zorgen dat bedrijven negatieve gevolgen van hun activiteiten voor de mensenrechten, zoals kinderarbeid en uitbuiting van werknemers, en voor het milieu, zoals vervuiling en biodiversiteitsverlies, vaststellen en waar nodig voorkomen, beëindigen of reduceren. Het voorstel geldt voor de eigen activiteiten van de onderneming, maar ook die van dochterondernemingen, en voor hun waardeketens (directe en indirecte zakelijke banden).
Om aan de zorgvuldigheidsplicht voor het bedrijfsleven te voldoen, moeten ondernemingen onder meer de negatieve gevolgen van hun activiteiten voor de mensenrechten en het milieu in kaart brengen, potentiële effecten voorkomen of reduceren en daadwerkelijke effecten beëindigen of tot een minimum beperken. Ze moeten zorgvuldigheid integreren in hun beleid en dit monitoren, een klachtenprocedure vaststellen, en in het openbaar communiceren over passende zorgvuldigheid.
Een aantal lidstaten heeft al nationale regels voor passende zorgvuldigheid ingevoerd, zoals Duitsland, en sommige bedrijven hebben op eigen initiatief maatregelen genomen. Met het voorstel wil de EC voor bedrijven rechtszekerheid en een gelijk speelveld creëren, en voor consumenten en beleggers meer transparantie. De nieuwe EU-regels moeten de groene transitie bevorderen en de mensenrechten in Europa en daarbuiten beschermen. Het voorstel zal nu eerst ter goedkeuring worden voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad. Na goedkeuring hebben lidstaten twee jaar de tijd om de richtlijn in nationaal recht om te zetten.
Toepassinggebied
De regels gelden voor alle EU-vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid met een aanzienlijke omvang en economische macht (500 of meer werknemers en een wereldwijde netto-omzet van 150 miljoen euro of meer). Zij vormen groep 1. Daarnaast gelden ze voor andere EU-vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid die actief zijn in sectoren met een grote impact, meer dan 250 werknemers hebben en een wereldwijde netto-omzet van 40 miljoen euro of meer. Voor deze tweede groep ondernemingen worden de regels twee jaar later van toepassing dan voor de eerste groep. Verder gaat de richtlijn gelden voor bedrijven van buiten de EU die in de EU actief zijn, met een in de EU gegenereerde omzet die vergelijkbaar is met groep 1 en 2. Kleine en middelgrote ondernemingen vallen niet rechtstreeks onder het toepassingsgebied van het voorstel, maar kunnen hier wel indirect gevolgen van ondervinden. Het voorstel bevat ook maatregelen om ondernemingen te ondersteunen bij het voldoen aan de regels.
Ondernemingen in groep 1 moeten aanvullend nog een plan hebben om ervoor te zorgen dat hun bedrijfsstrategie verenigbaar is met de beperking van de opwarming van de aarde tot 1,5 °C, in overeenstemming met het Akkoord van Parijs.
Het voorstel introduceert voor bestuurders ook de plicht om de uitvoering van de passende zorgvuldigheid op te zetten en te controleren en deze in de bedrijfsstrategie op te nemen. Bovendien moeten zij bij het vervullen van hun plicht om in het belang van de onderneming te handelen, rekening houden met de mensenrechten, klimaatverandering en de gevolgen van hun beslissingen voor het milieu.
Toezicht
Het toezicht op de nieuwe regels komt te liggen bij nationale bestuursinstanties die de lidstaten aanwijzen. Slachtoffers kunnen gerechtelijke stappen ondernemen voor vergoeding van geleden schade die had kunnen worden voorkomen als passende zorgvuldigheidsmaatregelen waren genomen.
Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: “Door de complexiteit van de mondiale waardeketens is het voor bedrijven uiterst lastig om betrouwbare informatie te verkrijgen over de activiteiten van hun leveranciers. De versnippering van de nationale regels vertraagt de vooruitgang bij de invoering van best practices. Ons voorstel zal ervoor zorgen dat grote marktspelers het voortouw nemen en de risico's in hun waardeketens zullen reduceren, en tegelijkertijd kleine ondernemingen ondersteunen bij de aanpassing aan veranderingen.”
Hoewel het EC-voorstel positief is ontvangen, zien onder meer GroenLinks en ClientEarth nog wel mogelijkheden tot aanscherping van de regels.
