Brancheverenigingen missen steun voor recyclingbedrijven

Met de Clean Industrial Deal (CID), die de Europese Commissie gisteren (26 februari) presenteerde, wil de Commissie met name energie-intensieve industrieën en de cleantech industrie vooruit helpen. Zo heeft de Commissie een actieplan voor betaalbare energie opgesteld om de uitrol van schone energie te versnellen en om elektrificatie een boost te geven. Daarnaast wil ze in 2026 een circulaire-economiewet aannemen om de circulaire transitie te versnellen en ervoor te zorgen dat schaarse materialen efficiënt worden gebruikt en hergebruikt.

In een reactie laat Fead weten blij te met de erkenning van circulariteit door de Clean Industrial Deal als een belangrijke pijler van het Europese concurrentievermogen en de duurzaamheid. Om echter een echt gelijk speelveld te creëren tussen primaire en gerecyclede materialen zijn krachtige beleidsmaatregelen nodig om de vraag naar recyclaat te stimuleren en de behoeften van de industrie te ondersteunen. Zo steunt de Europese brancheorganisatie voor afvalbedrijven nadrukkelijk verplichte groene overheidsaanbestedingen en doelstellingen voor de toepassing van recyclaat in producten om de vraag naar gerecyclede materialen te stimuleren. Daarnaast vindt Fead dat recyclingindustrieën ook moeten profiteren van lagere energiekosten, omdat veel recyclingprocessen energie-intensief zijn.

De Europese branchevereniging van recyclingbedrijven Euric gaat nog een stapje verder. De vereniging verwelkomt de ambitie van de Commissie om een plan op te stellen voor de energietransitie van het continent en de versterking van de industrie, maar ziet het plan echter tekort schieten in het leveren van gedurfde maatregelen die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Zo pleit Euric voor financiële steun voor recyclingbedrijven, die momenteel worstelen vanwege hoge energieprijzen, operationele kosten en oneerlijke concurrentie met derde landen.

Circulair materiaalgebruik

Daarnaast mist de vereniging concrete maatregelen om de doelstelling van 24 procent circulair materiaalgebruik in 2030 te realiseren. Hoe kan Europa deze doelstelling halen als worstelende recyclingsectoren – kunststoffen, textiel en banden – zonder steun blijven? Bovendien richt de CID zich sterk op Critical Raw Materials Act, die slechts een fractie van de circulaire materiaalstromen van Europa vertegenwoordigt, terwijl het er niet in slaagt industrieën te beschermen die al worstelen met een lage vraag en stijgende kosten.

Ook Zero Waste Europe (ZWE) vindt dat de CID onder meer op dit punt tekortschiet. Volgens de milieuorganisatie erkent de CID de noodzaak om de afhankelijkheid van Europa van onbetrouwbare toeleveringsketens te verminderen door materiaalherstel en hergebruik te stimuleren. Maar de CID slaat de plank mis zonder een kader voor hoe materialen strategisch zullen worden gebruikt en zonder de niet-duurzame materiaalvoetafdruk van de EU aan te pakken. Theresa Mörsen van ZWE: "De doelstelling om het circulaire materiaalgebruikpercentage tegen 2030 te verhogen tot 24 procent is een belangrijk doel. Maar zonder sterke economische prikkels om het gebruik van secundaire grondstoffen boven primaire grondstoffen te stimuleren, blijft het onduidelijk hoe dit doel kan worden bereikt."

Verder stelt ZWE dat recycling als oplossing alleen niet voldoende is, maar de inzet van de CID moet zijn om onder meer ‘einde afval’-criteria te stroomlijnen. Echte circulariteit vereist schonere productie, materiaalontwerp vanaf het begin en betere verwijderingsmanieren. De CID pakt echter de negatieve effecten van afvalverbranding niet aan en richt zich alleen op het weghouden van afval van stortplaatsen. Hierdoor wordt een holistische benadering verwaarloosd die ook maatregelen omvat om afval van verbrandingsovens weg te houden, aldus ZWE.

Op maat gemaakt actieplan

De Europese vereniging van plasticproducenten Plastics Europe beschouwt de Clean Industrial Deal, samen met de EU-agenda voor herstel van het concurrentievermogen en verduurzaming, als broodnodige maatregel om onder meer marktvraag te creëren om investeringen in circulariteit aan te jagen. De vereniging vindt het echter onverantwoord dat de essentiële bijdrage van plastic aan de EU-economie over het hoofd wordt gezien en dat de Commissie niet onderkent dat de Europese plasticindustrie een voorwaardelijke rol heeft om alle strategische EU-sectoren in hun transitie te ondersteunen. Plastics Europe vraagt aan de Commissie om een op maat gemaakt actieplan voor de toekomst van de Europese plasticsector en om plastic mee te nemen in innovatiefinanciering en in maatregelen die de beschikbaarheid van kritieke materialen in de EU veilig moet stellen.