FNV voert actie tegen stapeling heffingen in afvalsector

In een brief aan de Ministeries van Economische Zaken, Financiën en Infrastructuur en Waterstaat uit FNV haar "ernstige zorgen" over de toekomst van de afvalsector. De vakbond heeft de afgelopen jaren vaker actie gevoerd tegen bijvoorbeeld de importheffing, omdat het vreest dat het huidige overheidsbeleid zal leiden tot banenverlies in met name de afvalenergiesector. Nu ziet de FNV een stapeling van heffingen ontstaan: naast de heffing op de import van afval voor verbranding, staan ook een CO2-heffing én een circulaire plasticheffing in de steigers. Wanneer de overheid niet adequaat reageert op de eisen van de vakbond, zullen er acties volgen bij zeven afvalenergiecentrales.

Geen integrale visie

Het overheidsbeleid richt zich volgens de vakbond "uitsluitend op verduurzaming van losse schakels binnen de circulaire economie", maar er ontbreekt een integrale visie op de keten als geheel. "Dit is dweilen met de kraan open", schrijft FNV in de brief aan de overheid. "Zonder maatregelen die bij de bron ingrijpen om producten circulair te maken, is het onrealistisch te verwachten dat de maakindustrie fundamenteel verandert door louter heffingen op afvalverwerking te verhogen. De kosten daarvan komen uiteindelijk bij de consument terecht, terwijl de sector steeds verder onder druk wordt gezet. De bijna volledige instorting van de plasticrecycling in Nederland is daar een schrijnend voorbeeld van." De vakbond merkt verder op dat er diverse heffingen en maatregelen worden opgelegd, zonder een duidelijk eindbeeld van de circulaire economie en zonder een transitieplan voor individuele bedrijven. Ook worden er geen structurele investeringen in toekomstbestendigheid tegenover gezet. Dit alles leidt volgens FNV tot investeringsonzekerheid, onrust en vermindering van de werkgelegenheid.

Eisen

FNV stelt in de brief een tweetal eisen aan de ministeries, die volgens haar cruciaal zijn voor de afvalsector. Ten eerste moeten er transitieplannen komen voor elke afvalverwerkingslocatie, met concrete duurzaamheidsdoelen en stevige sociale afspraken over baanbehoud en scholing. Een Afvalwerknemersfonds moet hiervan een integraal onderdeel zijn. De Tweede Kamer nam in 2021 al een motie aan voor een dergelijk fonds, maar FNV constateert dat deze motie tot op heden niet is uitgevoerd. Ten tweede eist de vakbond beleidsmaatregelen "die daadwerkelijk afvalvermindering, recycling en hergebruik bevorderen, en niet uitsluitend extra heffingen opleggen". De extra CO2-heffing en de plastic-heffing mogen wat FNV betreft niet op de afvalsector neerkomen.

Acties

FNV stelde de ministeries voor een ultimatum: uiterlijk vrijdag 21 maart de vakbond schriftelijk informeren over verdere stappen, anders zouden er acties volgen. Een reactie kwam er, maar niet naar tevredenheid van de vakbond. Staatssecretaris Tjebbe van Oostenbruggen van Financiën bevestigde alleen de brief ontvangen te hebben en dat het kabinet de geuite zorgen mee zal nemen in de voorjaarsbesluitvorming. 

Geen serieuze reactie, vindt FNV. "Wij nemen geen genoegen met een verwijzing naar de voorjaarsnota; onze eisen zijn urgent en dienen per direct te worden ingewilligd", schrijft de vakbond in een nieuw ultimatum. "De Nederlandse industrie en de circulaire economie kunnen zich geen afwachtende houding permitteren." De overheid krijgt nog één kans om de eisen van de vakbond in te willigen. Dat ultimatum loopt vandaag (24 maart) om 17:00 uur af. 

Wanneer het antwoord ook nu onbevredigend blijft, zullen er acties volgen bij in totaal zeven locaties van AEB, EEW, ARN, AVR en Attero. AEB heeft al aangekondigd dat op dinsdag 25 maart de poorten tussen 7 en 11 uur 's ochtends gesloten zullen blijven. Dit betekent dat gedurende deze vier uur geen afval aangeleverd kan worden. Hierna worden de werkzaamheden hervat en is AEB weer normaal bereikbaar.

FNV denkt voor de langere termijn ook al aan andere acties, zoals het sluiten van een afvalenergiecentrale gedurende een week, in combinatie met een staking bij de afvalinzameling.