Zwerfinator bijt zich vast in loslatende etiketten

Op zijn persoonlijke LinkedIn-pagina heeft Groot laten weten dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) zijn handhavingsverzoek heeft afgewezen. Op dat antwoord moest hij zes maanden wachten. Maar zelf krijgt de Zwerfinator “slechts zes weken om daar bezwaar tegen in te dienen. En dat in vakantietijd”, moppert hij.

Groot vindt zes weken tekort voor een goed beargumenteerd bezwaarschrift. Zijn juridische hulplijnen gaan immers ook op vakantie. Daarom heeft hij deze week een pro forma bezwaarschrift verstuurd met een verzoek tot verlenging van de bezwaartermijn.

Handhavingsverzoek in een notendop

In zijn handhavingsverzoek heeft Groot de ILT gevraagd maatregelen te nemen tegen bedrijven als Spa, Coca-Cola Nederland en Dalphin International Group, die plastic flesjes op de markt zetten waarvan de etiketten te snel loslaten. Hij stelt dat hiermee niet wordt voldaan aan de wettelijke eis dat de statiegeldmarkering onuitwisbaar op de verpakking moet zijn aangebracht. Dan moet een etiket dus niet te snel loslaten, vindt Groot. Want op het etiket van een plasticflesje met statiegeld staat belangrijke informatie, zoals een statiegeldlogo en de streepjescode, die nodig is voor de inname en de terugbetaling van het statiegeld

Goede etiketten bestaan wel

Uit onderzoek van Groot zelf, bleek eerder dat 76 procent van de plasticflesjes met statiegeldplicht in het zwerfafval niet meer kan worden ingeleverd doordat innamemachines ze niet meer herkennen als statiegeldflesje. Volgens zwerfafvalactivist en -analist zijn de etiketten die makkelijk loslaten van papier, dat snel loslaat in vochtige omstandigheden. Of het zijn plastic stroken die maar op één plek aan de fles zijn vastgeplakt. 

Spa, Coca-Cola Nederland en Dalphin International Group zijn volgens Groot samen verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van de plasticflesjes zonder etiketten in het zwerfafval. Volgens hem kunnen zij prima overstappen op etiketten die veel beter vast blijven zitten, bijvoorbeeld op de etiketten die Fuze Tea gebruikt. Ironisch genoeg een ice tea-merk dat onder Coca-Cola Nederland valt.

‘Geen overtreding’

In de reactie op het handhavingsverzoek heeft de ILT Groot laten weten dat bij de beoordeling van een etiket (als onderdeel van een verpakking) altijd een belangenafweging moet worden gemaakt tussen wat de wet voorschrijft over ‘onuitwisbaar’ én de recyclebaarheid van verpakkingen. Met andere woorden: een etiket moet niet zo stevig vastzitten dat het problemen oplevert bij de recycling. Volgens de ILT hebben de gewraakte producenten aangetoond een lijm te gebruik voor hun etiketten waardoor het verwijderen van het etiket geen problemen oplevert bij de recycling van de fles. Tevens hebben ze laten zien dat de etiketten gedurende ‘normaal gebruik’ van de fles hieraan bevestigd blijven. Producenten zouden er jaarlijks ook slechts enkele klachten over hebben binnengekregen.

Volgens de ILT is ook niet gebleken dat etiketten van de gewraakte producenten gemiddeld vaker loslaten dan die van andere producten/producenten. Dit zou moeten blijken uit de retourpercentages van Statiegeld Nederland, namelijk doordat die laten zien dat er aanzienlijk minder producten van de door Groot aangehaalde producenten zijn ingeleverd. De retourpercentages laten echter geen aanzienlijke verschillen zien tussen de producten/producenten in kwestie en overige producten/producenten.

De ILT merkt verder op dat het onderzoek van Groot niet representatief zou zijn voor het totaalbeeld van plastic drankflessen in het zwerfafval. Zo toont het onderzoek alleen cijfers over flessen die hun etiket zijn verloren en zijn deze cijfers niet gerelateerd aan het totale aantal flessen in het zwerfafval of aan het marktaandeel van genoemde producenten. Ook is niet aangetoond dat de door Groot aangetroffen flessen daadwerkelijk van de producenten in kwestie afkomstig zijn en is onduidelijk op welk moment of om welke reden de etiketten zijn losgekomen.

Pertinent onjuist

Hoewel Groot dus nog officieel gaat reageren op de afwijzing van het handhavingsverzoek, kan hij het niet laten om alvast te reageren op de opmerking van de ILT dat zijn onderzoek niet representatief zou zijn. In de brief van de ILT staat tot ontsteltenis van de Zwerfinator dat hij zelf zou hebben aangegeven dat hij voornamelijk statiegeldflessen zonder opraapwaarde en dus zonder etiket aantreft. Het onderzoek zou dan ook alleen gegevens over dergelijke flessen bevatten. Dat is pertinent onjuist, volgens Groot. In zijn handhavingsverzoek en de bijbehorende bijlagen staat heel veel informatie over alle plastic flessen die hij vond van januari 2023 tot en met augustus 2024, met en zonder etiket, specificatie naar inhoud, merk, status, gevonden losse etiketten en meer. Bij de ILT zullen ze zich dus ongetwijfeld nog eens over zijn verzoek moeten gaan buigen.