Europese plasticketen: 'Eigen plastic eerst'
De EU moet de vraag naar plastics van hoge kwaliteit uit de unie zelf een boost gaan geven. De import van plastics die niet aan de Europese normen voldoen moet voorkomen worden.
De Europese plasticketen bevindt zich op een breekpunt. Een diepe concurrentiecrisis verstikt de industrie, met ernstige gevolgen die zich al in de hele sector manifesteren. In twee jaar tijd is de EU bijna 1 Mton recyclingcapaciteit kwijtgeraakt. Maar de crisis raakt niet alleen de recyclingschakel in de keten. In 2023 daalde de Europese kunststofproductie met 8,3 procent, terwijl het wereldwijde marktaandeel is gekrompen van 22 procent in 2006 tot 12 procent vandaag. Dit vormt niet alleen een bedreiging voor het concurrentievermogen van de Europese industrie, maar ook voor haar vermogen om de doelstellingen op het gebied van de circulaire economie en het klimaat te halen. Dat stellen 28 spelers uit de Europese plasticketen. In een brief aan de Europese Commissie doen de organisaties zes aanbevelingen om de dringende problemen aan te pakken die de industrie op dit moment verstikken, waaronder goedkope import, stijgende energiekosten, rechtsonzekerheid, administratieve lasten en versnipperde regelgeving.
Urgente maatregelen
Ondertekenaars vragen in de brief om snelle maatregelen voor een gelijk speelveld. De EU moet import tegengegaan door de vraag naar hoogwaardige, in de EU geproduceerde kunststoffen te stimuleren en de instroom van niet-conforme materialen te voorkomen. Het gaat dan om de import van zowel nieuwe als gerecyclede plastics, maar ook om plastic producten. Daarnaast zijn strengere douanecontroles en gerichte stimuleringsmaatregelen nodig, zoals meer investeringen in infrastructuur voor inzameling, sortering en recycling, in combinatie met fiscale prikkels.
De invulling van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) is ook belangrijk. De vraag van de keten naar circulaire kunststoffen moet gebaseerd zijn op ecologisch gemoduleerde UPV-vergoedingen die recyclebaarheid en de toepassing van gerecycled materiaal belonen. UPV-regelingen moeten marktfalen aanpakken en consistente regels volgen.
De plasticketen dringt verder aan op oplossingen voor de economische druk die haar concurrentievermogen belemmert, waaronder toegang tot betaalbare energie, en de effectieve implementatie en handhaving van EU-wetgeving in alle lidstaten.
Onherstelbare schade
Als er geen dringende strategische maatregelen worden genomen, zal de aanhoudende recessie de productie van kunststoffen in de EU en de vraag naar deze kunststoffen en producten verder dalen. En dat zal leiden tot nog meer faillissementen en sluitingen, voorspellen de 28 partijen. Tientallen jaren van investeringen in innovatie en circulariteit van kunststoffen dreigen verloren te gaan, samen met duizenden groene banen, wat de milieudoelstellingen van de Europese Unie in gevaar brengt, stellen de partijen zonder omhaal.
Volgens de ketenpartners zijn de strategische aanbevelingen van cruciaal belang voor het voortbestaan van de hele Europese kunststofketen, maar de tijd om actie te ondernemen dringt. Bij de beleidsmakers dringen ze er dus op aan om onverwijld actie te ondernemen om deze vitale sector te beschermen en een sterke, innovatieve en duurzame waardeketen voor kunststofrecycling in Europa te ondersteunen. Zonder doortastende maatregelen zal Europa onherstelbare schade oplopen aan zijn industriële structuur, zijn leidende rol in de transitie naar een circulaire kunststofeconomie en zijn mondiale concurrentievermogen op de lange termijn.
