'Verpact gericht op waardecreatie in hele keten'
De focus op kostenoptimalisatie van Verpact zou de innovatiemogelijkheden in Nederland beperken. Maar de producentenorganisatie zelf weerspreekt dat.
Het Duitse onderzoeksbureau Adelphi publiceerde vorige week een studie naar de opzet van systemen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV). Daarin kwam de Nederlandse producentenorganisatie (PRO) Verpact er niet erg goed vanaf. Verpact zou zich volgens de onderzoekers vooral richten op kostenoptimalisatie in plaats van opbrengstmaximalisatie. Dat beperkt de mogelijkheid voor een geïntegreerde waardeketenoptimalisatie en uitgebreide verbeteringen van de systeemprestaties, en beperkte systematische innovatie-investeringen.
In een reactie naar AfvalOnline weerspreekt Verpact deze kritiek. "Het rapport suggereert dat Verpact zich primair richt op kostenoptimalisatie. In werkelijkheid is onze strategie gericht op waardecreatie binnen de hele keten: door middel van tariefdifferentiatie, innovatieprogramma’s, investeringen in sorteer- en recyclingcapaciteit en samenwerking met gemeenten", aldus de organisatie. "Onze recente nieuwe afspraken met de VNG koppelen vergoedingen direct aan de kwaliteit van ingezameld materiaal — een concrete stap om recyclingopbrengsten te verhogen. Daarnaast stimuleert ons tariefdifferentiatiemodel de inzet van recyclaat en goed recyclebare verpakkingen."
Verpact geeft verder aan dat in Nederland de operationele verantwoordelijkheid voor inzameling bij gemeenten ligt, maar dat Verpact binnen dit wettelijke kader als producentenorganisatie actief stuurt op kwaliteit, innovatie en samenwerking. "Dat betekent dat Verpact niet direct de inzameling of recycling 'in eigendom' heeft, maar wél sturend en verbindend optreedt tussen bedrijven, gemeenten, recyclers en rijksoverheid. Binnen dit model behalen we alle Europese recyclingdoelen en lopen we voorop met circulariteitsdoelen — uniek binnen de EU." De onderzoekers van Adelphi waren juist niet erg onder de indruk van de plasticrecyclingprestaties van 49 procent.
Daarnaast benadrukt Verpact nog dat het via het Deltaplan Circulaire Plastic Verpakkingen en de oprichting van de Circulaire Plastic Bank met 21 brand owners en recyclers samenwerkt aan structurele kostenverlaging, marktcreatie en behoud van Europese recyclingcapaciteit.
Vergelijking
PwC publiceerde vorige week ook een onderzoek naar producentenorganisaties. Deze analyse vergeleek het Nederlandse UPV-systeem voor verpakkingen met vijf andere Europese landen: Duitsland, België, Frankrijk, Spanje en Italië. "Nederland hoort met 88 procent circulariteit bij de Europese top in recyclingprestaties en scoort goed op transparantie, monitoring en innovatie. Bovendien concluderen de onderzoekers dat een collectieve centrale regie freeriding voorkomt, tariefdifferentiatie mogelijk maakt en de transactiekosten verlaagt", reageert Verpact. "Internationaal grijpen landen met meerdere concurrerende UPV-organisaties vaak terug op meer centrale coördinatie (zoals in Duitsland en Slovenië) of volgt er een race-to-the-bottom, waardoor investeringen voor de lange termijn die juist zo belangrijk zijn voor de circulaire economie niet meer van de grond komen. Nederland heeft daarin met zijn systeem een ‘slimme middenweg’ gekozen, met concurrentie in de afvalmarkt, maar wel met één aanspreekpunt in de UPV-organisatie. Ook het Europees Hof van Justitie heeft bevestigd dat lidstaten het toestaan van één PRO per productgroep mogen verkiezen, mits dat systeem transparant, non-profit en effectief georganiseerd is."
