CMP nu officieel vastgesteld

Het Circulair Materialenplan (CMP) is met de publicatie van de reactienota officieel vastgesteld en gepubliceerd in de Staatscourant. Vier weken na deze officiële vaststelling treedt het CMP ook in werking. Dat is mooi op tijd voor de deadline van 30 december. Op die datum verloopt namelijk de voorganger, het Landelijk afvalbeheerplan (Lap3). Origineel was het streven om het CMP al op 1 januari van dit jaar in werking te laten treden, maar dat bleek eerder al niet haalbaar. Het Lap3 werd daarom in 2023 met twee jaar verlengd. 

Reactienota

Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft de Tweede Kamer met een brief over de vaststelling geïnformeerd. Ook heeft hij de reactienota van het CMP gepubliceerd. Daarin staan de in totaal 158 zienswijzen die de overheid heeft ontvangen op het ontwerp-CMP. Eerder rapporteerde het Ministerie van IenW trouwens 161 reacties, maar uit de volledige lijst van insprekers blijkt dat de toetsen op het gebied van uitvoering en handhaafbaarheid van Rijkswaterstaat, de Inspectie Leefomgeving en Transport en de Commissie voor de milieueffectrapportage niet officieel als zienswijzen worden meegeteld. 

Eén van de veelgehoorde kritieken op het CMP is dat het nog te veel nadruk legt op de afvalfase. Diverse insprekers pleitten voor meer sturing in "andere ketenfases", zoals de reactienota het verwoordt. Oftewel meer aandacht voor preventie en productontwerp. Als reactie hierop geeft de overheid aan dat het CMP niet het enige beleidsinstrument voor de transitie naar een circulaire economie is, en dat dit niet het instrument is waarin bindende regels voor producten of productontwerp kunnen worden voorgeschreven. Dat gebeurt in wet- en regelgeving, en dat valt buiten de reikwijdte van het CMP. Het CMP is dan ook niet aangepast op dit punt. Wel zijn stukken tekst die uitleggen wat het CMP precies is en hoe het zich verhoudt tegenover het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) en wetgeving aangepast om dit beter uit te leggen. 

Het is de insprekers trouwens moeilijk te verwijten dat ze hier meer aandacht voor willen, want het CMP werd wel aangekondigd als een instrument dat juist meer aandacht zou hebben voor de ontwerpfase dan het Lap3. Ook Aartsen schrijft in zijn brief over de vaststelling vandaag nog dat de kern van het afvalstoffenbeleid blijft staan, maar dat met het CMP "ook aandacht wordt geschonken aan de fasen voordat een materiaal afval wordt, denk aan ontwerp, productie en (her)gebruik van materialen en producten." 

Dynamisch

Het CMP is wel aangepast naar aanleiding van insprekers die vroegen om meer ondersteuning bij circulaire economie. Als reactie hierop is ervoor gekozen het onderwerp ‘Proefnemingen’ toe te voegen aan het CMP, met informatie over de mogelijkheden, procesbeschrijvingen en tips voor proefnemingen binnen de bestaande wettelijke ruimte. Verder benadrukken zowel Aartsen als de reactienota dat het CMP een dynamisch instrument is en de komende jaren nog flink kan veranderen. Zo wordt ingezet op de doorontwikkeling van minimumstandaarden en het opstellen van nieuwe ketenplannen. Ook gaat de overheid graag in gesprek met insprekers die mee willen denken over best practices voor afvalpreventie.