IenW vindt nieuw beeld van de circulaire economie

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is verantwoordelijk voor de Nederlandse transitie naar een volledig circulaire economie in 2050. Daarbij is het belangrijk om de inwoners van Nederland centraal te stellen. Want dit lukt volgens het ministerie alleen als iedereen in Nederland mee kan doen en zich betrokken voelt. Uit eerder onderzoek is echter inmiddels gebleken dat het begrip “circulaire economie” voor veel Nederlanders abstract en weinig toegankelijk is. De circulaire economie wordt vaak uitgelegd van uit een complex systeemdenken, waarbij de nadruk ligt op grootschalige processen en structuren. Hierbij ontbreekt vaak de verbinding met de rol en betekenis voor het individu. Het gevolg: minder bewustzijn en betrokkenheid van mensen bij de circulaire transitie. Om hier verandering in te brengen heeft IenW Sociaal Ontwerpbureau Muzus in 2024 de opdracht gegeven om een visueel beeld te ontwikkelen van de circulaire economie. Muzus moest een nieuw, begrijpelijk beeld creëren van wat circulaire economie inhoudt, dat voor het algemeen publiek van Nederland te begrijpen valt. Deze opdracht is nu afgerond en heeft geleid tot het ‘Ontwerpend onderzoek Circulaire Economie.’

Het eindresultaat bestaat uit drie varianten:

• een standaardbeeld met focus op het menselijk perspectief;
• een eenvoudige variant (bijvoorbeeld in te zetten als beeldmerk);
• en een uitgebreide variant (die bijvoorbeeld ook de rol van overheid en industrie toont).
  
  

In elke variant staan herkenbare handelingen centraal, zoals het doorgeven van spullen, repareren en recyclen. Ook wordt de CE naast de lineaire economie afgebeeld, om het verschil tussen de twee systemen duidelijke te maken voor mensen.

Aanbevelingen

Op basis van het onderzoek doet Muzus een aantal aanbevelingen. Zo raadt het ontwerpbureau de overheid aan om een uitbreiding van de bestaande huisstijl te ontwikkelen, om communicatie rondom circulariteit binnen de overheid visueel sterker en herkenbaarder te maken.

Ook adviseert Muzus om een communicatiestrategie te ontwikkelen rondom verschillende varianten. Belangrijk is om na te denken welke variant op welk moment en via welk kanaal goed kan worden ingezet. De uitgebreide variant is bijvoorbeeld nuttig voor communicatie die de technische of systemische kant van circulariteit moet uitleggen. De eenvoudige variant is daarentegen weer goed om herkenning op te roepen en het gesprek over circulariteit op gang te brengen. De standaardvariant wordt bij voorkeur zo breed mogelijk ingezet, met name in communicatie die gericht is op het Nederlandse publiek.

Het primaire doel van het project was het uitleggen van het begrip circulaire economie door middel van beeld. Maar volgens Muzus kunnen de beelden ook bijdragen aan gedragsverandering. Tijdens het onderzoek bleek dat de term ‘circulaire economie’ door veel mensen als “beter” werd bestempeld dan ‘lineaire economie.’ Dat inzicht biedt volgens Muzus kansen om het beeld strategisch in te zetten om circulair gedrag te stimuleren. Een onderzoek hiernaar zou dan ook slim zijn.