Met carbon black op weg naar internationale groei

Dutch Green Carbon haalt via een eigen technologie carbon black uit autobanden. Zo ontstaat een duurzaam alternatief voor koolstof uit aardolie. Sinds afgelopen zomer zet Dutch Green Carbon (een samenwerking van Black Bear en Rumal) de eerste stappen in de productie. Bedrijven als Michelin, AkzoNobel en DSM kijken met belangstelling toe.

Banden, banden en nog eens banden op het terrein van Rumal.
Foto: Petra Frans

Het is een van de warmste septemberdagen sinds decennia als Jan van den Brand (Rumal) en Martijn Lopes Cardozo (Black Bear Carbon) een rondleiding geven op hun bedrijventerrein in het Limburgse Nederweert. Duizenden auto- en vrachtwagenbanden liggen op een grote betonnen vlakte te wachten op verdere verwerking. Het is nog vroeg, maar over een paar uur zal de temperatuur de 30 graden Celsius ruim gepasseerd zijn.

Lopes Cardozo ziet in de ongewone warmte voor de tijd van het jaar een bevestiging van de noodzaak van initiatieven als Dutch Green Carbon. Het extreme weer wijst erop dat de klimaatverandering sneller doorzet dan verwacht, meent hij. En Dutch Green Carbon draagt bij aan een lagere CO₂-uitstoot en dus minder opwarming van de aarde. Het is gevestigd op het 7 hectare grote terrein van Rumal, onderdeel van Kargro.

Eerder die ochtend hebben directeur Lopes Cardozo van Black Bear Carbon en Van den Brand, managing director van Rumal, uiteengezet hoe ze als zakelijke partners werken. Dutch Green Carbon is een joint venture, waarbij Black Bear Carbon eigenaar en uitvinder is van de technologie, en Rumal de banden aanlevert. Rumal krijgt – onder meer via uitvoeringsorganisatie Recybem – banden binnen van vrachtwagens, auto's, tractoren, enzovoort. Die verwerken ze tot granulaat.

Het granulaat gaat voor 80 procent naar de sportindustrie en komt zo in kunstgrasvelden en atletiekbanen terecht. "Maar kunstgrasvelden moeten na twaalf jaar weer vernieuwd worden", vertelt Van den Brand. "Wij wilden een stap verder gaan en de korrels terugbrengen naar de band. Daarvoor is hoogwaardigere verwerking – via carbonisatie – nodig." Ook het grote aanbod van banden en de alternatieven voor rubbergranulaat in bijvoorbeeld sportvelden maken dat verwerkers zoeken naar nieuwe vormen van recycling.

Kargro, het moederbedrijf van Rumal, begon die zoektocht al in 2007. Het doel was vooral een bestemming te vinden voor de autobanden van dochteronderneming Lintire. Een paar jaar later stuitte het bedrijf op de mannen van Black Bear Carbon. Die richtten zich op de ontwikkeling van een technologie om carbon black, zwarte koolstof, van hoge kwaliteit uit autobanden te halen. Carbon black zit in tal van producten – autobanden, rubberslangen, verf – om de eigenschappen ervan te verbeteren.

Black Bear Carbon werd zes jaar geleden opgericht vanuit idealistische motieven: het toewerken naar een duurzamere wereld door middel van duurzame technologie. "Met Black Bear dragen we bij aan de oplossing van twee grote afvalproblemen”, legt Lopes Cardozo uit. “Het eerste is dat van de jaarlijks 1,5 miljard banden die wereldwijd worden afgedankt, de helft wordt verbrand. Daarnaast wordt carbon black traditioneel uit aardolie geproduceerd. Door in plaats daarvan oude autobanden te gebruiken, krijgt rubbergranulaat een nieuwe toepassing en leveren we een belangrijke bijdrage aan het terugdringen van de CO₂-uitstoot."

De zes oprichters staken de eerste jaren vooral zelf geld in het uitwerken van de technologie. Door de oprichting van Dutch Green Carbon kon het werk in de praktijk worden gebracht. DCG bouwde op het terrein van Rumal een installatie die 10 miljoen euro kostte. Het bedrag werd bijeengebracht door de zes Black Bear-oprichters, Kargro, een lening van de Rabobank en een bedrag uit het Limburgse Energiefonds. Afgelopen zomer werd begonnen met de productie.

Dutch Green Carbon zit nu dus nog in de opstartfase, die volgens de ondernemers voorspoedig verloopt, met hier en daar wat haperingen. Bij een volledige productie kan de installatie 1,5 tot 2 miljoen banden per jaar verwerken, op de 8 miljoen oude banden die uitvoeringsorganisatie Recybem in 2015 inzamelde.

Jan van den Brand (links) en Martijn Lopes Cardozo bij de installatie waar carbon black wordt geproduceerd.
Foto: Petra Frans

Het productieproces (zie kader) is uniek, zegt Lopes Cardozo. Er zijn wel andere bedrijven die op een alternatieve manier koolstof produceren, maar dat levert volgens hem doorgaans een product van mindere kwaliteit op. "Je kunt tientallen soorten carbon black produceren. Die zijn allemaal prima te verwerken in asfalt of schoenzolen, maar gaat het om inkt, pigment of verven, dan vraagt dat om een hoge kwaliteit carbon black. Wij hebben de condities zo aangepast, dat we dat kunnen leveren.”

In de markt van carbon black gaat 12 miljard euro om. Daarvan gaat het grootste deel (60-70 procent) naar de rubberindustrie voor de productie van autobanden. 20 procent gaat naar rubbers voor de automotive-industrie en de overige 10-20 procent is bestemd voor specialistische toepassingen zoals verf, inkt en cosmetica. Meer dan dertig grote kopers –waaronder Michelin, AkzoNobel, DSM, Hutchinson – hebben het eindproduct van Black Bear Carbon inmiddels getest.

Wie denkt aan een duur proces: dit valt volgens Lopes Cardozo reuze mee. De kosten kunnen goed concurreren met die van de traditionele productie van carbon black, zegt hij. Dat komt vooral door het efficiënte productieproces.

Maar de grootste winst is er voor het klimaat, benadrukt hij nog maar eens met een rekenvoorbeeld. Bij de traditionele productie is voor elke ton carbon black 2,5 ton ruwe aardolie nodig. Black Bear bespaart met elke geproduceerde ton carbon black 4,8 ton CO₂. Als bijvoorbeeld AkzoNobel een ton carbon black verwerkt die via de installatie van Black Bear Carbon is geproduceerd, heeft dat de impact van het planten van een bos, legt hij uit. Omschakeling naar een circulaire economie kan volgens hem de helft bijdragen aan het oplossen van het klimaatprobleem. Het project heeft inmiddels nationaal en internationaal erkenning gekregen. Zo kreeg het de Innovatie Award in 2015.

Voor zowel Rumal als Dutch Green Carbon is er de komende tijd werk aan de winkel, want er zijn volop banden in omloop, ziet Van den Brand. "In 2008 verwachtten we dat de markt van afgedankte banden zou instorten als gevolg van de economische crisis. Maar omdat andere recyclingbedrijven het niet hebben gered, kregen wij juist extra aanvoer."

Dutch Green Carbon is daarmee in elk geval verzekerd van voldoende aanvoer. Uitbreiding van de productie van carbon black staat al op de agenda. "We hebben een opstartfase van een jaar, daarna willen we verder opschalen", aldus Lopes Cardozo.

Om volledig aan de vraag te kunnen voldoen volgens de recyclingmethode van Black Bear, zouden achthonderd installaties moeten worden gebouwd. Dat maakt dat het bedrijf al over de grenzen kijkt. "We hebben hier de afgelopen tijd bezoek gehad uit China, landen in het Midden-Oosten, de Verenigde Staten, Zuid-Korea. Alleen al in China zou plaats zijn voor tweehonderd installaties. Dus internationale groei zit er zeker in."

Vakblad Afval! november 2016 (nummer 7)