Bodemas hot in Nederlandse afvalmarkt

In Nederland komt per jaar ongeveer 2 miljoen ton bodemas vrij. Dat materiaal blijft over op het rooster, nadat brandbaar restafval in een afvalenergiecentrale door verbranding is omgezet in energie. Bodemas trekt de laatste jaren de aandacht.

Er zijn twee oorzaken aan te wijzen die ervoor gezorgd hebben dat bodemas meer in de belangstelling is komen te staan. Door technische innovaties kunnen er steeds meer waardevolle metalen uitgehaald worden. En daarnaast heeft de overheid een Green Deal gesloten met de afvalenergiecentrales om de milieuhygiënische kwaliteit van bodemas te verbeteren.

Afvalzorg

Artist impression IBC-werk Het Groene Schip als recreatie- en zichtheuvel.

Het afvalverwerkingsbedrijf Afvalzorg is al langer actief in de markt van bodemas. Het bedrijf gebruikte al bodemas in de afwerking van zijn stortlocaties. De afgelopen jaren is het snel gegaan; van het opslaan en bewerken van bodemas tot het exploiteren van IBC-werken (Isoleren, Beheersen en Controleren), zoals Het Groene Schip. In 2010 is Afvalzorg begonnen met de aanleg van dit zeer grootschalige IBC-werk. In deze recreatie- en zichtheuvel tussen Amsterdam en recreatiegebied Spaarnwoude worden ruim 2 miljoen m³ IBC-bouwstoffen (voornamelijk bodemassen) en grond verwerkt. De aanvoer van bodemassen verliep voortvarend en inmiddels is Het Groene Schip voor twee derde gevuld. Het project biedt veel synergievoordelen met andere bodemas-gerelateerde werkzaamheden van Afvalzorg, zoals totaaloplossingen.

Van IBC naar vrije bouwstof

Bodemas voor bewerking.

Bodemas wordt op dit moment toegepast als bouwstof, meestal in infrastructurele werken. De milieuhygiënische kwaliteit is dusdanig dat er IBC-voorzieningen nodig zijn, zoals het toepassen van een isolerende voorziening van HDPE-folie en de verplichting van blijvende monitoring. In de Green Deal is afgesproken dat bodemas op termijn niet meer als IBC-bouwstof mag worden toegepast, maar alleen als een vrij toepasbare bouwstof. Hiervoor moet de kwaliteit van de bodemas worden verbeterd. Vanaf 2017 moet de helft van de bodemas vrij toepasbaar zijn en vanaf 2020 geldt dit voor alle bodemassen.

Ambities op een unieke locatie in de Randstad

Maar de ambities van Afvalzorg reiken verder. De hoofdlocatie Nauerna in Assendelft leent zich namelijk uitstekend voor de ontwikkeling van een grootschalig bewerkingscentrum voor bodemas. Onder meer de ligging aan het Noordzeekanaal is een logistiek pluspunt. Om dit optimaal te kunnen benutten, is besloten een grote loswal direct aan het Noordzeekanaal aan te leggen. Deze loswal biedt straks de mogelijkheid voor schepen tot 135 meter lengte en 5.000 ton om hun lading te kunnen lossen. De voorbereidende werkzaamheden hiervoor zijn inmiddels gestart. Een viaduct verbindt de loswal straks rechtstreeks met het uiteindelijke 15 hectare grote permanente bedrijfsterrein. Op dit terrein kunnen grote hoeveelheden bodemas aangevoerd worden voor bewerking met als einddoel toepassing in infrastructurele werken.

Sinds augustus 2015 is op locatie Nauerna gestart met de opwerking van ruwe bodemas van de dit jaar in bedrijf genomen afvalenergiecentrale in Plymouth (VK). Hierbij is gekozen voor de opwerking met een mobiele installatie. Deze opwerkingsinstallatie verwerkt 100 ton bodemas per uur en is onder andere uitgerust met een breker, drie zeven en vier hoog rendement non-ferro scheiders. Het opgewerkte bodemas kan dan weer worden toegepast in het nabijgelegen Groene Schip.

Bodemas 2.0

Afvalzorg Nauerna: grootschalig bewerkingscentrum voor bodemas.

De nieuwe uitdaging ligt in het uitrollen van de volgende generatie recyclingtechniek: het opwerken van bodemassen tot vrij toepasbare bouwstoffen, oftewel Bodemas 2.0. Diverse partijen, waaronder Afvalzorg, hebben met succes onderzoek gedaan naar nieuwe technieken om het materiaal schoner te maken. De laatste evaluatie van de voortgang van de Green Deal door PricewaterhouseCoopers laat zien dat er geen technische belemmeringen meer zijn. Wel is het schoonmaken van bodemas duurder dan de traditionele opwerking, waardoor afvalenergiecentrales nog terughoudend zijn om deze stap te maken.

De interesse voor het schoonmaken van bodemas beperkt zich niet alleen tot de Nederlandse afvalenergiecentrales. Ook in Duitsland, België, Engeland, Ierland en zelfs de VS groeit het bewustzijn dat het opwaarderen van deze bouwstof, gecombineerd met een verbeterde metaalherwinning, de toekomst heeft.

Samenwerking essentieel

Unieke ligging aan het Noordzeekanaal voor het aanleveren van bodemas per schip.

Typerend voor de werkwijze van Afvalzorg is dat vaak strategische samenwerkingen worden gezocht. Of het nu gaat om baggerspecieverwerking, grondreiniging of grootschalige projecten zoals Het Groene Schip, altijd streeft Afvalzorg naar een optimale verdeling qua kennis, specialisme en ervaring. Ook voor bodemas worden de samenwerkingsmogelijkheden met Boskalis Environmental voor een grootschalige bodemasopwerking op Nauerna onderzocht. De optimale techniek in combinatie met de gunstige ligging en vele mogelijkheden van deze locatie moeten nu worden vertaald in een zo laag mogelijke kostprijs per ton en een zo hoog mogelijk milieurendement. Want hoogwaardige recycling komt pas écht van de grond wanneer de kosten opwegen tegen de baten.

Vakblad Afval! september 2015 (nummer 6)