Ondanks dwangsom statiegeld op blikjes per 1 april

Over de datum van invoering van statiegeld op blikjes lijken de hakken in het zand te worden gezet. De ILT heeft vorige week aan het Afvalfonds en 16 producenten en importeurs een preventieve dwangsom opgelegd van in totaal ruim 28 miljoen euro. Reden: het bedrijfsleven wil het innamesysteem met statiegeld op blikjes op 1 april 2023 invoeren in plaats van op 1 januari zoals in de wet is opgenomen. Het uitstel is nodig omdat het innamesysteem er niet klaar voor is. Daardoor zou het kunnen voorkomen dat consumenten geen statiegeld terugkrijgen, terwijl ze daar wel recht op hebben. Ook zou er in winkels chaos kunnen ontstaan omdat bij een eerdere invoerdatum het landelijk dekkend systeem nog niet volledig is uitgerold vanwege de huidige onzekerheden in de levertijden van apparatuur en de daaraan gekoppelde ICT-systemen.

Het Afvalfonds zegt te “willen handelen in de geest van de wet door het complete, robuuste en landelijk dekkend systeem op 1 april gereed te hebben, waarbij zwerfafval daadwerkelijk voorkomen gaat worden”. De ILT heeft daar geen boodschap aan zo lijkt het, en vindt dat de wet op de letter moet worden nageleefd.

Uitstel ligt ook politiek gevoelig. Staatssecretaris Heijnen heeft de Tweede Kamer verzekerd dat er van uitstel geen sprake kan zijn, en dat 1 januari 2023 als datum vaststaat. Toen al werd de preventieve handhaving van ILT als optie aangekondigd als het systeem niet per die datum van start zou gaan. Politiek ligt uitstel daarmee zeer gevoelig.

Het uitstel wordt mede veroorzaakt omdat het Afvalfonds aanvankelijk inzette op een innamesysteem buiten de supermarkt. Tegen deze zogenoemde inzamelhubs ontstond echter veel weerstand, waardoor afgelopen maart het plan door het Afvalfonds werd ingetrokken en toch werd besloten de inname bij supermarkten te laten plaatsvinden. De tijd die toen restte, driekwart jaar, is echter kort. Zeker in een tijd van materiaal- en personeelsschaarste.

Het Afvalfonds ziet de aankondiging van de dwangsom van ILT ook als gelegenheid om namens de producenten en importeurs hier op te reageren. Daarnaast zegt het Afvalfonds in gesprek te zijn met de Staatssecretaris over vervolgstappen. Het opleggen van een dwangsom is overigens ook nog juridisch aan te vechten. De ILT legde het Afvalfonds in 2019 ook al een last onder dwangsom op, omdat de recyclingnorm voor glazen verpakkingen al jaren niet gehaald werd. De Raad van State floot de ILT daarna echter weer terug.