PVC-recycler in de knel door 'onnavolgbare ILT'

“We hebben een heel groot probleem”, zegt Huib van Gulik, als AfvalOnline hem belt naar aanleiding van een recente uitspraak van de voorzieningenrechter. “Al anderhalf jaar kunnen we zo’n 50 procent van ons PVC niet meer kwijt. Het gaat om zo’n 6.000 ton materiaal, deels verwerkt, deels onverwerkt, met een inkoopwaarde van 1,2 miljoen euro. We hebben een groot deel van onze productielijnen in Lelystad stilgelegd, afscheid moeten nemen van de helft van ons personeel en we zijn grote buitenlandse klanten kwijt geraakt. Het maakt dat we dit jaar al een miljoen euro verlies hebben gedraaid. En de reden is eigenlijk ongelooflijk.”

Vinylrecycling.com, voorheen handelend onder de naam BessTrade, exporteerde jarenlang probleemloos PVC naar fabrieken over de hele wereld. Bij controles van vijf containers met PVC in april en mei 2022, bestemd voor India, Algerije en Guatemala is de inhoud echter aangemerkt als afval. Een geval van illegale overbrenging dus, volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), want de export van afval naar deze landen is in strijd met een uitvoerverbod. Ruim een jaar later, op 1 juni, legt de ILT het bedrijf een last onder dwangsom op. Daaruit volgt dat een volgende illegaal geëxporteerde container met PVC het bedrijf 100.000 euro kost.

Einde-afvalstatus

“Wij zijn het er absoluut niet mee eens dat de behandelde PVC productieuitvallen die wij exporteren als grondstoffen en die volledig Reach-compliant zijn [voldoen aan Europese regels voor chemische stoffen, red.] het stempel ‘afval’ krijgen”, vertelt Van Gulik, die er ook niet over uit kan dat het bevoegd gezag weigert hierbij uit te leggen waarom het om afval zou gaan. “In onze ogen voldoet het materiaal aan alle eisen die worden gesteld voor de einde-afvalstatus. We hebben dus bezwaar gemaakt tegen het besluit. Hangende de beslissing daarover zijn we naar de Raad van State gegaan. We hebben gevraagd om bij wijze van voorlopige voorziening te bepalen dat aan de door ons behandelde PVC producten een einde-afvalstatus wordt toegekend, zodat we deze zonder belemmering kunnen overbrengen naar het buitenland.”

Op 20 juni besluit de ILT de opgelegde last, officieel ‘vanwege het tijdsverloop tussen de controles en de periode daar’, in te trekken. Op aangedragen punten van bezwaar van Vinylrecycling.com gaat de dienst dan niet in. Dat komt later. De voorzieningenrechter beslist daarom echter dat, nu er geen sprake meer is van een opgelegde last, er ook geen voorlopige voorziening kan worden getroffen met betrekking tot deze last. Het verzoek van het bedrijf om in feite vervangende toestemming te verlenen voor ieder Evoa-transport, vindt de rechter ‘te verstrekkend’ in deze procedure.

“Met de uitspraak zijn we terug bij af”, stelt Van Gulik. “We hebben daarom besloten dat we een container met PVC gaan exporteren, dat volgens ons zonder twijfel aan de voorwaarden voor de einde-afvalstatus voldoet. Dit in de hoop dat die er aan de grens weer uit wordt gepikt als ‘afval’. Er moet een nieuwe last onder dwangsom komen, zodat we weer naar de Raad van State kunnen.”

R3-status

Vinylrecycling.com probeerde eerder de zogenoemde R3-status voor haar recyclingfaciliteit in Lelystad te verkrijgen. Met deze status wordt het gerecyclede PVC namelijk als grondstof verhandelbaar en dus te exporteren. “We zijn met een extern bedrijf ons hele proces netjes in kaart gaan brengen, hebben procedures vastgelegd, derden laten meekijken: alles volgens de richtlijnen die de ILT hiervoor heeft opgesteld met brancheverenigingen NRK en Plastics Europe.”

Toen Van Gulik de ILT vroeg of zijn bedrijf op de goede weg was, kwam de dienst met verschillende op- en aanmerkingen. De PVC-recycler ging er mee aan de slag, maar de procedure om de R3-status te verkrijgen liep inmiddels al anderhalf jaar. “De ILT drukte ons op het hart dat elke container die we zouden uitvoeren, aangehouden zou worden”, vertelt Van Gulik. “We hebben lang ons geduld behouden, maar een paar maanden geleden vonden we de situatie niet meer houdbaar. Als er niets verandert, moeten we grondstoffen gaan afvoeren naar verbrandingsinstallaties of stortplaatsen. Dat lijkt ons niet de juiste keuze voor het milieu.”

Bovenwettelijke eisen

Van Gulik vindt dat de ILT de recycling van PVC op dit moment onmogelijk maakt. “Voor de einde-afvalstatus gelden vier voorwaarden, waaraan wij voldoen”, zegt hij. “De ILT stelt echter extra voorwaarden. Ze willen weten wat er van het PVC wordt gemaakt in het land van bestemming, ze willen een akkoord van de overheid. Dat ze voorzichtig zijn met groen licht geven voor exporten, begrijp ik, maar het kan niet zo zijn dat ze meer vragen dan wat de wet voorschrijft. Van ons PVC worden prachtige nieuwe producten gemaakt, zoals laarzen, tuinslangen en raamkozijnen. Maar wat ze van ons zwart op wit vragen is in de praktijk heel lastig te verkrijgen. Mijn zakenpartner is naar India geweest voor die officiële toestemming, die de ILT zo graag wil hebben. De mensen daar schrikken zich rot. Officiële toestemming? Een handtekening? Is er iets mis met het PVC dan? Alle alarmbellen gaan daar af, omdat geen land in de wereld dit soort eisen stelt voor de export van PVC. Alleen Nederland.”

Vinylrecycling.com probeert het PVC dat de EU niet uit kan, ook wel binnen de unie af te zetten, maar volgens Van Gulik is dat erg lastig. “Virgin materiaal is op dit moment zo goedkoop dat Europese fabrieken over het algemeen niet op ons materiaal zitten te wachten”, weet hij. “De prijs 1.200 euro per ton gezakt naar 800 euro per ton. Daar kunnen we niet tegenop concurreren. Eisen voor de toepassing van gerecycled materiaal in nieuwe kunststof producten zullen op termijn voor een betere Europese markt voor gerecycled PVC zorgen, maar die eisen gelden pas vanaf 2030. We komen graag in gesprek met verantwoordelijke minister en staatssecretaris. Ook al is het kabinet demissionair, zij dienen als verantwoordelijk bewindspersonen de ILT aan te spreken op de hele gang van zaken. De huidige situatie kan gewoon niet voortduren, want dit is bedrijfseconomisch gewoon onverantwoord.”

Bal bij bedrijf

In een korte schriftelijke reactie laat de ILT, zonder al te diep in te gaan op de zaak, doorschemeren dat Vinylrecycling.com zelf aan zet is om haar PVC op een goede manier de grens over te brengen. De ILT stelt dat het ze het bedrijf een last onder dwangsom heeft opgelegd omdat er verschillende transporten (van april en mei 2022) waren waarvan de inspectiedienst "vanwege een gebrek aan toereikende informatie niet met zekerheid kon zeggen of de verplaatste stoffen al dan niet afvalstoffen zijn". De last onder dwangsom is later ingetrokken, omdat de ILT inzag dat er na 2022 meer dan een jaar was verstreken en de dienst in de tussentijd niet bekend was met vergelijkbare transporten. De ILT besluit met dat Vinylrecycling.com bezig is om een zogeheten R3-status te krijgen, maar dat de recycler nog niet alle door de dienst opgevraagde informatie heeft aangeleverd. Op de kritiek van Van Gulik gaat de ILT verder niet in.