Europese afvalsector vreest volledige Kra-herziening

Europese brancheorganisaties uit de afvalsector waarschuwen beleidsmakers niet te kiezen voor een herziening van de Kaderrichtlijn afvalstoffen (Kra) die verder gaat dan de scope die de Europese Commissie (EC) voor ogen heeft. In juli van dit jaar stelde de EC een herziening voor gericht op verduurzaming van de voedingsmiddelen- en textielsector. Het zijn twee sectoren die een enorm beslag leggen op primaire grondstoffen en waarbij nog een wereld te winnen is als het gaat om duurzaam afvalbeheer. Lacunes in financiering en technologie zitten circulaire en koolstofarme kringlopen voor deze sectoren echter in de weg, zien de brancheorganisaties.

Wat specifiek textielafval betreft, is de verplichte gescheiden inzameling vanaf 2025 bedoeld om vervuiling door andere afvalstromen te verminderen, recycling te stimuleren en de verwerking ervan op te stuwen in de avalhiërarchie. Om textiel goed te kunnen sorteren en recyclen zijn echter aanzienlijke investeringen in verwerkingscapaciteit nodig. Adviesbureau McKinsey schat de benodigde investering op 6 tot 7 miljard euro, als de EU haar eigen doelen voor textielafvalverwerking en -recycling serieus neemt.

Een verplichte regeling voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV), zoals voorgesteld door de EC is, samen met andere maatregelen om de vraag naar gerecyclede materialen te stimuleren, van vitaal belang, zo stellen de brancheorganisaties. Dit zal investeringen in infrastructuur stimuleren en een recyclingmarkt bevorderen. De voltooiing van de herziening van de Kra binnen het huidige mandaat is essentieel om de UPV-implementatie in de hele EU op tijd te laten plaatsvinden om de deadline voor gescheiden inzameling te halen en om de sortering voor hergebruik en recycling zo snel mogelijk te verbeteren. Daarom dringen de organisaties er bij de medewetgevers op aan zich te houden aan de reikwijdte van een gerichte herziening zoals voorgesteld door de Commissie. Ze erkennen dat de Kra zelf niet het meest geschikte instrument is om afzonderlijke afvalstromen te reguleren en dat een grondige herziening van de richtlijn nodig is, maar als de besprekingen nu uitbreiden naar de hele Kra, zou dat een akkoord kunnen vertragen, waardoor vooruitgang mogelijk wordt uitgesteld tot na de verkiezingen van 2024.

Definitie van recycling

De Europese brancheorganisaties maken zich vooral grote zorgen over een amendement dat in het Europees Parlement (EP) is ingediend. Dit amendement biedt de mogelijkheid om de definitie van recycling zodanig te wijzigen dat de productie van brandstofproducten uit materialen, met inbegrip van afval, daaronder valt. De dubbelzinnigheid van een dergelijk voorstel bedreigt alle lopende investeringen in recyclingcapaciteit en -technologieën, vinden de organisaties. De afvalhiërarchie categoriseert 'waste to fuel'-oplossingen duidelijk als energieterugwinning, dat gerangschikt staat onder materiaalterugwinning (recycling) en boven verwijdering (storten of verbranding zonder energieterugwinning).

Het verbreden van de definitie van recycling naar afval dat in brandstoffen wordt omgezet, brengt het risico met zich mee dat de afvalhiërarchie wordt afgezwakt en kan grote gevolgen hebben voor het milieu als bepaalde afvalstoffen dan niet langer als afval worden beschouwd, maar als brandstof, een product. Naast het ondermijnen van materiaalrecycling zou dit betekenen dat deze afvalstoffen niet langer onderworpen zijn aan de strenge eisen van de EU-afvalwetgeving, waaronder de verordening betreffende de overbrenging van afvalstoffen (Evoa), waarschuwen de brancheorganisaties.

Verplichte sorteersystemen voor gemengd afval

Amendementen uit het EP die sturen richting invoering van verplichte sorteersystemen voor gemengd afval vormen een ander punt van zorg voor de Europese afvalsector. Een dergelijke maatregel zou wat hen betreft eerst aan een effectbeoordeling moeten worden onderworpen. Hoewel de brancheorganisaties groot voorstander zijn van het maximaliseren van recycling, schatten ze in dat een dergelijke maatregel zou neerkomen op 60 Mton extra afvalsorteercapaciteit in de hele EU.

De kosten en baten van de invoering van dergelijke sorteersystemen voor gemengd afval in de hele EU moeten wat de brancheorganisaties betreft worden beoordeeld voor alle afvalstromen (niet beperkt tot textiel), waarbij moet worden gekeken naar de impact op de hele waardeketen en rekening moet worden gehouden met relevante lokale omstandigheden.

Om al die redenen geloven de brancheorganisaties dat de reikwijdte van de herziening dus eigenlijk beperkt moet blijven. De oproep wordt ondersteund door zowel private als publieke afvalbedrijven, die in de EU vertegenwoordigd worden door Cewep, Euric, Fead en Municipal Waste Europe. Eerder pleitte demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat namens Nederland juist wel voor een brede herziening van de Kra. Zij zet daarbij onder meer in op een verheldering van de definitie van ‘afval’.