Verdwijnt CE-dossierkennis uit Tweede Kamer?

Uit een inventarisatie van de reeds bekend gemaakt concept-kandidatenlijsten voor de Tweede Kamerverkiezingen maakt de redactie van AfvalOnline op dat er flink wat kennis over het circulaire-economie/afvaldossier kan weglekken na de verkiezingen van 22 november. Bij grotere partijen als de VVD, het CDA en D66 is de kans groot dat de woordvoerders op dit dossier niet terugkeren.

Meest verrassend is misschien wel het nakende vertrek van Kiki Hagen van D66. Haar partijbestuur zette de Kamerrapporteur voor circulaire economie niet eens op de concept-kandidatenlijst die dit weekend werd gepresenteerd. Hagen profileerde zich in de afvalwereld met haar initiatiefvoorstel voor een circulaire textielketen, maar ook met talloze Kamervragen met betrekking op circulaire economie en afval en een stevige inbreng in debatten over dit thema. Via sociale-mediakanalen liet Hagen weet not amused te zijn en te hopen op de steun van partijleden, die haar in theorie nog op de lijst kunnen krijgen. Mocht ze vertrekken, dan missen aanjagers van de circulaire economie buiten de Kamer een belangrijke ingang in Den Haag. Ook zal de vaste Kamercommissie voor Infrastructuur en Waterstaat dan op zoek moeten naar een nieuwe rapporteur circulaire economie.

Bij de VVD lijkt het doek te vallen voor circulaire-economiewoordvoerder Erik Haverkort. Hij staat weliswaar op de conceptkandidatenlijst van de liberalen, maar plek 39 lijkt geen verkiesbare stek. Met voorkeursstemmen kan hij in theorie natuurlijk nog een zetel bemachtigen, maar of de VVD’er daar voldoende achterban en profiel voor heeft valt te bezien. Op plek 38 van de VVD-lijst staat overigens Afvalfonds-directeur Hester Klein Lankhorst. De kans dat zij een plekje in de Kamer heeft na de verkiezingen is waarschijnlijk net zo klein als dat Haverkort dat doet. Maar mocht het haar lukken, dan levert de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie in ieder geval één lid met enorm veel kennis van circulaire economie én afval.

Bij het CDA pakte de woordvoerder circulaire economie dit voorjaar al haar biezen. Agnes Mulder vertrok uit de politiek voor een directiefunctie bij VNO-NCW Noord. Als woordvoerder circulaire economie werd ze uiteindelijk opgevolgd door Henri Bontenbal. Dat die zich ook na de verkiezingen intensief met circulariteit gaat bezighouden, is eigenlijk uitgesloten. De kroonprins van het CDA is inmiddels namelijk gebombardeerd tot lijsttrekker van de christendemocraten.

Bij de Partij voor de Dieren heeft Eva van Esch besloten om na de verkiezingen niet meer terug te keren in de Tweede Kamer. In een verklaring op X, het voormalige Twitter, laat ze weten dat de afgelopen paar dagen haar hebben doen inzien dat ze niet de geschikte persoon is om door te gaan na de verkiezingen van 22 november. Hiermee doelt ze op de interne machtsstrijd binnen de partij. Het Kamerlid was zeer actief op het thema circulaire economie. 

Wie blijven er wel?

De linkse partijen gaan in principe wel allemaal door met hun (voormalige) circulaire-economiewoordvoerder. Op de lijst van GroenLinks-PvdA lijken voormalig woordvoerders Suzanne Kröger (plaats 7) en Habtamu de Hoop (plaats 12) op een vrijwel zekere verkiesbare plek te staan. En dat geldt eigenlijk ook wel voor de huidige woordvoerders Joris Thijssen (plaats 16) en Kauthar Bouchallikht (plaats 17). Zelfs als de combinatie GroenLinks-PvdA geen 17 zetels haalt, heeft Bouchallikht nog een goede kans om haar plek in de Kamer te behouden. Tijdens de vorige verkiezingen bemachtigde ze haar plek in het centrum van de macht namelijk dankzij een enorm aantal voorkeurstemmen. Verder wordt de groen/rode lijst natuurlijk aangevoerd door Frans Timmermans, trekker van de Europese Green Deal maar eerder ook aanjager van het Europese circulaire-economiebeleid.

CE-woorvoerder namens de SP Sandra Beckerman staat zelfs tweede op de concept-kandidatenlijst van de SP. Waarschijnlijk niet zozeer om haar inbreng in de debatten over circulaire economie, maar eerder vanwege haar profiel opgebouwd in bijvoorbeeld het Groningse gas-dossier en het toeslagendossier. Of zij zich na de verkiezingen weer zal mengen in de debatten over circulaire economie is maar zeer de vraag.

Bij de ChristenUnie heeft Stieneke van der Graaf een negende plek op de concept-kandidatenlijst. De kans is aanwezig dat de circulaire-economiewoordvoerder hiermee niet terugkeert in de Kamer. Haar collega Pieter Grinwis, rising star van de partij, mengde zich echter ook af en toe in het afvaldebat. Hij staat op plek 2.

Vraagteken

PVV’er Barry Madlener liet zich maar zelden horen in het circulaire-economiedebat, al stelde hij in het vragenuurtje van afgelopen dinsdag nog wel vragen over de aanpak van wegwerpplastics. Madlener staat bekend als een getrouwe van partijleider Wilders, waarmee de kans dat hij in de Kamer actief blijft groot is. Of dat een garantie is voor een grote(re) bijdrage in het circulaire-economiedebat? Vermoedelijk niet.

Of het echt zo’n vaart loopt met de braindrain in debatten over circulaire economie en afval is voorlopig koffiedik kijken. Partijen kunnen hun lijsten nog aanpassen én met de peilingen kan het de komende twee maanden nog alle kanten op. Duidelijk is dat niet alle laag- of niet-geplaatste Kamerleden vrede hebben met hun plek op de lijst van hun partij.