Verpact: inzameling statiegeldverpakkingen in 2024 stijgt

Verpact deelt deze gegevens in een update over de inzameling van plastic flessen en blikjes. In 2023 werd 73 procent van de plastic flessen ingezameld, en 75 procent van de blikjes, voor beide stromen zou dat dus over 2024 een stijging betekenen van respectievelijk 5 en 7 procentpunten. Als het percentage van 78 procent voor plastic flessen wordt gehaald, haalt Nederland in 2024 al de Europese doelstelling van 77 procent die voor 2025 geldt. Tegelijkertijd is het percentage nog een eind verwijderd van de nationale doelstelling van 90 procent die al sinds 2022 geldt, en sinds die tijd nog nooit is gehaald. Het verhogen van het statiegeldbedrag om dit doel wel te halen, is voor Verpact echter geen oplossing. 

Innamepunten

Sinds 2023 zijn er 1.109 nieuwe uitbetalende innamepunten gerealiseerd. Dit brengt het totale aantal innamelocaties waar statiegeldflessen en –blikjes tegen betaling kunnen worden ingeleverd op 5.046. Daar ligt nog wel een uitdaging, aangezien de Inspectie Leefomgeving en Transport de organisatie heeft gelast vóór 1 januari 2027 minimaal 5.400 extra uitbetalende inleverpunten te realiseren. Lukt dit niet, dan wacht een last onder dwangsom.

Statiegeld Nederland, onderdeel van Verpact, breidt ondertussen het netwerk van bulkmachines steeds verder uit. Er staan nu zeven bulkmachines in Nederland en dit jaar worden er nog acht geplaatst. Het doel is om eind 2026 een landelijk dekkend netwerk van deze machines te hebben.

Het realiseren van innamepunten vraagt om samenwerking en bereidheid van bijvoorbeeld supermarkten, onderwijsinstellingen, het OV, de horeca, attractieparken en winkelcentra, benadrukt de organisatie. Daarmee kan de snelheid van de uitrol niet volledig door Verpact worden beheerst. “We waarderen daarom het aanbod van het ministerie van IenW om deze partijen aan te moedigen om locaties beschikbaar te stellen”, aldus  Hester Klein Lankhorst, directeur en voorzitter van de raad van bestuur van Verpact.  

Uit de onderzoeken die Verpact vorige week bij de Inspectie heeft aangeleverd, blijkt het versoepelen van de vormvereisten van de statiegeldmachines de meest effectieve manier om beschadigde of ingedeukte verpakkingen op structurele wijze in te zamelen. Klein Lankhorst: “Als uit de doorlopende pilots met statiegeldautomaten geen grote neveneffecten of belemmeringen blijken, zoals misbruik of schade, zullen we dit landelijk uitrollen. Dat geldt ook voor het versoepelen van de innamevereisten bij handmatige inzameling.”  

Daarnaast kijkt Verpact naar de wijze van het terugbetalen van statiegeld. “Uitbetaling via een statiegeldbon bij de supermarktkassa wordt breed omarmd en al op 96 procent van de innamepunten gefaciliteerd", vertelt de Verpact-directeur. “Voor de inzameling op out-of-homelocaties, waar dat nu met Tikkie gebeurt, gaan we onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van terugbetaling via de bankpas. Ook gaan we bekijken wat de meest effectieve manier van terugbetalen is om jongeren te bewegen om statiegeldflessen en blikjes in te leveren.” 

Statiegeldbedrag

Verpact ziet geen reden om het statiegeldbedrag voor plastic flessen te verhogen om zo sneller de inzameldoelstelling te halen. Ze wijst hiervoor naar een vergelijking met andere Europese landen, waaruit zou blijken dat een inzameldoelstelling van 90 procent haalbaar is met de huidige bedragen. Een hoger statiegeldbedrag zou niet in verhouding staan ten opzichte van de maatschappelijke risico's en nadelige gevolgen, waarschuwt ze. Klein Lankhorst: “De wetgever heeft gesteld dat het statiegeldbedrag voldoende prikkel moet bieden om in te leveren, maar ook proportioneel moet zijn ten opzichte van de prijs van het product. Wij blijven wijzen op de nadelige effecten van een verhoging. Daarbij moet je denken aan hogere maatschappelijke kosten voor de reiniging en schade van opengebroken openbare afvalbakken omdat weggegooide statiegeldverpakkingen nog meer geld waard zijn. Maar ook het groeiend risico op fraude en criminaliteit, een mogelijke verschuiving naar alternatieve verpakkingen met een hogere milieu-impact en het stijgende aandeel van statiegeld in het initieel beschikbare boodschappenbudget zien wij als nadelige gevolgen.”