Afval- en recyclingbedrijven de dupe van nieuw klimaatbeleid

Terwijl de primaire industrie voorzichtig tevreden is met de bijstelling van het Klimaatbeleid door minister Sophie Hermans van Klimaat en Groen Groei, lijkt de afval- en recyclingbranche de sector te zijn die een deel van de klappen van de bijstelling moet gaan opvangen. Voor hen is weinig zoets te lezen in de Klimaatbrief van afgelopen vrijdag (25 april). Wellicht de bijmengverplichting voor groen gas, de investering in afvang van CO2 of de openstelling van voor een extra jaar van de SDE++. In die brief staat verder dat de Nationale Circulaire Plastics Norm (NCPN) niet wordt ingevoerd en dat de circulaire plastic-heffing die ruim een half miljard euro moet opbrengen anders wordt ingevuld. Op zich is dat iets waar de sector wel blij mee zou kunnen zijn, zeker met de plasticheffing. Maar hoe anders die invulling moet zijn, dat moet voor augustus worden beklonken aan de circulaire Plastictafel. Meer informatie geeft de klimaatbrief niet, maar bij het ministerie van Financiën weten ze wel meer. Zij willen immers het gereserveerde geld wel ontvangen en willen zekerheid dat de tafel ook dat geld levert als ze met voorstellen komen. Dus is er een stok achter de deur voor de tafel. Als de tafel niet met een door het Kabinet goedgekeurde oplossing komt, dan gaat de CO2-heffing voor AEC's omhoog, wordt de AVI-correctiefactor tot nul afgebouwd in 2030 en wordt de afvalstoffenbelasting verhoogd. Welke maatregelen, hoeveelheden en de samenhang wordt duidelijk in het belastingplan 2026. Dat is het zuur.

Met deze voorwaarden zijn niet alle stoelen aan de circulaire plastictafel gelijk. Er is flink aan de poten van de afval- en recyclingsector gezaagd. Want komen ze er met zijn allen niet uit met een andere dekking voor de plasticheffing, dan komt die bij de eindverwerking voor afval te liggen. Dat is niet alleen slecht nieuws voor de AEC's, die dan hun prijzen aanzienlijk moeten verhogen en hun concurrentiepositie met het buitenland verder zien verzwakken Het is ook slecht nieuws voor alle recyclers. Zij hebben immers altijd reststromen uit hun proces waar nu nog niets anders mee te doen valt dan verbranden. Ook zij zullen dus hogere prijzen moeten gaan rekenen voor de afzet van al hun secundaire grondstoffen. Dat geldt voor alle recyclers, niet alleen die van plastic. Het is zeker dat daardoor afvalstromen geëxporteerd gaan worden en recyclers het nog moeilijker gaan krijgen. 

NCPN

Kijken we naar plastic, dan wordt het verhaal extra zuur. Daar waar de fossiele industrie met een half miljard euro extra wordt ondersteund om hun concurrentiepositie in de wereld te behouden, krijgen de plasticrecyclers die ook last hebben van een ongelijk speelveld geen cent, laat staan de benodigde 100 miljoen euro. Dat de Nationale Circulaire Plastics Norm (NCPN) van tafel is gedeeltelijk goed nieuws. Op zich is de verplichting om plastic recyclaat te gebruiken goed voor de recyclers, maar de norm zag niet op Nederlands recyclaat, zo laten betrokkenen weten. Daarmee wordt dus de afname van nationaal recyclaat niet bevorderd, als het ook wordt opengesteld voor geïmporteerd recyclaat.

Bizar kort

Ook de Nederlandse burger zal er zeker wat van gaan merken, want afvalverwerking zal flink duurder worden. Geen wonder dat de NVRD met verbazing en teleurstelling reageert. "Wij maken ons met name zorgen over het besluit om de rekening aan het einde van de keten neer te leggen, via een heffing op afvalverbranding. Hoewel wij in principe niet tegen het beprijzen van afvalverbranding zijn, moet dit wel daadwerkelijk tot meer circulariteit en duurzaamheid leiden. De huidige maatregel doet dat niet; inwoners kunnen immers niet kiezen voor circulaire producten of verpakkingen. Deze keuze ligt bij producenten", laat de vereniging in een reactie weten. Verwacht wordt dat de afvalstoffenheffing door deze maatregel met 20 procent zal toenemen.

De doorlooptijd van twee maanden van de plastic tafel voor het presenteren van een alternatief is "bizar kort" en praktisch onmogelijk, merkt de NVRD op. "Bovendien heeft de industrie, die actief heeft gelobbyd tegen de oorspronkelijke plannen, op dit moment geen enkele prikkel meer om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Deze beleidskeuzes laten zien waar de prioriteiten van het kabinet liggen: niet bij inwoners, maar bij industriële belangen. Dit vinden wij uiterst teleurstellend."