Slurpen, knijpen of zuigen: ook voor recycler in nood

Verpact heeft onderzocht hoe Nederlanders omgaan met het weggooien van hun pmd en wat blijkt: er valt nog een hoop winst te behalen, om zo recycling te bevorderen. Zo geeft 1 op de 3 Nederlanders aan weleens een (half)volle verpakking weg te gooien. Slechts de helft van de ondervraagden weet dat dit grote gevolgen heeft voor de recycling, want één halfvolle verpakking kan een hele bak of zak verpesten en daardoor niet meer gerecycled worden. Ook bestaan er misverstanden over wat er precies bij het pmd hoort en wat er daarna met dit afval gebeurt. Om die reden start Verpact vandaag (10 juni) de landelijke campagne ‘Slurpen, knijpen, zuigen: als hij maar leeg gaat’.

“We zien dat Nederlanders het echt wel goed willen doen als ze verpakkingen weggooien”, zegt Verpact-directeur Hester Klein Lankhorst, die er ook nog maar even op wijst dat statiegeld op flesjes en blikjes snel is omarmd in het land. “We zien echter ook dat er nog veel misverstanden bestaan over wat er wel en wat er niet bij het pmd mag. Er bestaat een landelijk wel/niet-lijst. Maar vandaag hoorde ik bijvoorbeeld nog van een journalist: ‘Ja, maar een chipszak mag bij ons niet in het pmd.’ Nou dat mag dus wel. Een ander groot probleem is dat veel verpakkingen die bij het pmd belanden lang niet leeg zijn. Maar een halfvol pak vla in een zak pmd zit echt de recycling in de weg. Verder benadrukken we in de campagne dat lege verpakkingen echt zo goed mogelijk worden gerecycled, of ze nu brongescheiden of nagescheiden worden ingezameld. Uit onderzoek blijkt dat met name in gemeenten met nascheiding nog bij relatief veel mensen het idee leeft dat pmd bij het restafval wordt gestort of verbrand.”

Voorsorteren

De campagne is voor Verpact belangrijk omdat in het kader van de nieuwe Europese verordening voor verpakkingen en verpakkingsafval (PPWR) nieuwe verpakkingen in 2030 voor 25 tot 30 procent uit gerecycled materiaal moeten bestaan. Voor pet-verpakkingen geldt die eis al. “We timmeren hard aan de weg om het hele systeem zo in te richten dat we dat percentage halen”, vertelt Klein Lankhorst. “Dat doen we met de campagne, die voor minder vervuiling en dus beter recyclebare verpakkingen moet zorgen, maar bijvoorbeeld ook met de nieuwe afspraken over de inzameling van verpakkingen die we met gemeenten hebben gemaakt.” De directeur wil nu niet veel kwijt over het onderhandelingsresultaat dat nu voor ligt bij de achterbannen van Verpact, VNG en NVRD, maar hoopt vurig dat die akkoord gaan. “Met die afspraken kunnen we enorme stappen zetten richting het doel voor 2030. We hebben veel schoon materiaal nodig om verpakkingen naar verpakkingen te kunnen recyclen.”

Schone verpakkingen in het pmd helpen niet alleen bij de verwezenlijking van een wat abstract doel uit Europese regelgeving. “Schoon materiaal is ook heel belangrijk voor al die recyclers die het nu zo moeilijk hebben door goedkoop plastic van buiten Europa”, legt Klein Lankhorst uit. “Hoe schoner het materiaal, hoe minder kosten er gemaakt hoeven te worden om tot de juiste kwaliteit te komen. We helpen recyclers verder door tariefdifferentiatie: voor goed te recyclen verpakkingen en verpakkingen met gerecycled materiaal rekenen we een gereduceerd tarief.”

Ontwrichtend fiscaal beleid

Over de opstapeling van heffingen die ondertussen op restafvalverwerkers afkomt maakt Klein Lankhorst zich zorgen, omdat deze uiteindelijk ook recycling duurder maken. Recyclingprocessen leveren nu eenmaal residu op dat moet worden verbrand en de rekening daarvoor zal gaan stijgen. “Omdat Verpact aan de Plastic Tafel zit en meedenkt over oplossingen hiervoor kan ik er niet al te veel over zeggen. Maar in zijn algemeenheid: producenten leggen elk jaar 300 miljoen euro bij om de plasticrecyclingketen overeind te houden. Die keten heeft hulp nodig en kan geen extra heffingen gebruiken. Ik heb echt goede hoop dat er van de Plastic Tafel goede oplossingen komen. Maar ik kan er nu niet op vooruitlopen.”

In de afvalwereld leeft nu de vrees dat de enorme lastenverhogingen die voortkomen uit de plannen van het inmiddels demissionaire kabinet gaan zorgen voor een exodus van dienstverlening op het gebied van afvalbeheer. Hoe interessant is het straks nog om in Nederland verpakkingen te sorteren en recyclen gezien het fiscale regime van de overheid dat zwaar drukt op de afvalsector? Klein Lankhorst: “We laten al een deel van de verpakkingen recyclen in Duitsland. Of het logisch is dat dat veel meer wordt en er ook sorteeractiviteiten naar over de grens vertrekken? Ik heb geen glazen bol. Feit is wel dat we in Europa de komende jaren veel meer sorteer- en recyclingcapaciteit nodig zullen hebben, willen we onze circulaire-economiedoelen halen.”

Chipszak en deodorantbus gewoon bij pmd

Er blijkt nog veel onduidelijkheid over welke verpakkingen bij het pmd horen. Vooral bij verpakkingen die minder vanzelfsprekend zijn, gaat het vaak mis. Daardoor belanden goed recyclebare verpakkingen onnodig bij het restafval. Dat is zonde, want zo gaan waardevolle grondstoffen verloren.

Voorbeelden van verpakkingen die wel bij het pmd horen, maar waarvan uit het onderzoek van Verpact blijkt dat er nog onduidelijkheid over is:

• 65 procent twijfelt over spuitbusjes van deodorant of haarspray
• 64 procent  twijfelt over plastic kuipjes met bijvoorbeeld roomkaas (ook als er schimmel op zit – wel eerst leegmaken)
• 56 procent twijfelt over doordrukstrips van medicijnen
• 52 procent twijfelt over aluminium schaaltjes van bijvoorbeeld afhaalmaaltijden
• 50 procent twijfel over chipszakken met een aluminium binnenlaag
  
  

Er zijn ook verpakkingen die mensen juist goed weten te scheiden. Meer dan 80 procent weet dat plastic flacons, zakjes, folies en yoghurtbakjes bij het pmd mogen. Gemiddeld beantwoordt slechts 63 procent van de mensen de kennisvragen over pmd goed, maar bij twijfelgevallen is dat percentage veel lager. Op verpact.nl/nl/verpakkingleeg staat meer informatie over wat wel en niet bij het pmd mag.