Plastic Tafel van start, maar gaat niet over heffingen praten

De vreugde was groot toen de Tweede Kamer in maart een motie aannam voor de oprichting van een Circulaire Plastic Tafel. Plasticbedrijven, afvalverwerkers en de chemische industrie wilden graag meer inspraak in het kabinetsbeleid en de tafel moest daar voor gaan zorgen, onder leiding van Speciaal regeringsvertegenwoordiger circulaire economie Steven van Eijck. Maar een maand later lijkt de Plastic Tafel een gevalletje 'careful what you wish for'. De tafel was bedoeld om in gesprek te gaan met de overheid en waar mogelijk afspraken te maken over hoe de plasticketen circulair kan worden gemaakt en tegelijk concurrerend kan blijven, maar met de komst van de Klimaatbrief eind april gaat het ineens over nieuwe maatregelen om een afzetmarkt voor recyclaat te garanderen. Een flinke kluif, en dan ook nog met een strakke deadline. De eerste bijeenkomst is vandaag (6 mei) en uiterlijk 30 juni moet er een advies voor het kabinet klaarliggen.

Het kabinet wilde de sectoren ook verantwoordelijk maken voor het zelf afwenden van een circulaire plastic-heffing, door een alternatieve heffing te bedenken. Maar dat weigeren de deelnemers, meldt NRC. "Iedereen zei: wij nemen niet vrijwillig een dure belasting op ons", zegt Van Eijck in de krant. "De plasticindustrie heeft het al moeilijk. Het is een politiek probleem. De politiek heeft nu besloten dat de afvalverbranders, en dus in de praktijk de huishoudens, een hogere afvalstoffenheffing gaan betalen." De keten vindt dat het kabinet verantwoordelijk moet zijn voor deze politieke keuze.

Deelnemers

Wie er precies plaats zullen nemen aan de Plastic Tafel, is nog onbekend. Van Eijck heeft in ieder geval de NVRD, NRK en Groene Chemie Nieuwe Economie (GCNE) uitgenodigd. Andere waarschijnlijke deelnemers zijn Verpact, Plastics Europe, Vereniging Afvalbedrijven (VA), de Koninklijke Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en VNO-NCW. De Fair Resource Foundation wilde ook graag aanschuiven, maar is niet uitgenodigd.

Inzet GCNE

GCNE heeft de eigen inzet bij het overleg gepubliceerd in een brief aan Van Eijck. De organisatie wil een nationale bijmengverplichting voor recyclaat terug op tafel. Op zijn minst vanaf 2027, maar het liefst nog eerder. Zo'n bijmengverplichting moet het vertrouwen in de rol van de rijksoverheid en de investeringen van private partijen in de circulaire economie herstellen. Alternatieven daarvoor moeten ook een aantoonbaar kortetermijneffect hebben. Door te starten met een laag verplicht percentage en dit stapsgewijs op te bouwen, kunnen onbedoelde negatieve effecten beperkt worden. Een plastic-of polymerenheffing of een alternatieve belastingmaatregel via de belastinginkomsten vindt de GCNE niets: dit helpt de circulaire economie niet en komt vooral neer op een lastenverzwaring voor burgers, of voor bedrijven die de heffing zullen vertalen in de prijs van hun producten. 

Verder vindt GCNE dat er geen nieuwe onderzoeken en analyses meer moeten komen, omdat er voldoende kennis beschikbaar is. In plaats daarvan moeten nu knopen doorgehakt worden.