Het AEEA inzamelen en verwerken van de toekomst

De inzameling van afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA) loopt verre van perfect. Nog steeds belanden veel kleine afgedankte apparaten in de vuilnisbak. Producentensysteem Weee Nederland denkt hiervoor een vernieuwende oplossing te hebben gevonden.

Sortering van AEEA in een van de vier regionale sorteercentra van Weee Nederland.

De afgelopen drie jaar is in Nederland een inzamelpercentage van slechts 35 procent van de op de markt gebrachte kleine elektr(on)ische apparaten behaald. Vanaf 2019 moet dit percentage wettelijk 65 procent zijn. Er ligt de komende twee jaar dus nog een enorme inzameluitdaging te wachten. Het inzamelen van AEEA gebeurt nu vooral via milieustraten en fysieke verzamelpunten bij de detailhandel (winkels en distributiecentra). Het inzamelresultaat van deze twee kanalen is ondanks uitvoerige informatiecampagnes echter onvoldoende. Er is daarom noodzaak om ook op een andere manier te zorgen dat de burger het klein AEEA gaat inleveren.

We gooien in Nederland gelukkig steeds minder weg. Als maatschappij vinden we bewust omgaan met afval in toenemende mate belangrijk. Dit zien we terug in het landelijke programma Circulaire Economie en het gemeenteprogramma Van Afval Naar Grondstof (Vang). Toch is er nog een lange weg te gaan.
Voor veel recyclebare stromen zien we in gemeenten de tendens naar omgekeerd inzamelen in combinatie met een diftarbeleid. Deze stromen worden gratis aan de deur bij de burger opgehaald, terwijl het restafval moet worden weggebracht naar een verzamelcontainer. De resultaten zijn uitstekend en dragen bij aan een positieve gedragsverandering van de burger. Het separaat aan de deur ophalen van kleinere afvalstromen, zoals afgedankte elektrische apparaten, lijkt echter te kostbaar. Inzameling met een te lage frequentie, zoals bij de ouderwetse chemokar, levert daarnaast ook te weinig resultaat. Aan de deur inzamelen levert naar verwachting wel de beste inzamelresultaten op. Wat is dan het ei van Columbus?

Bij de aanschaf van nieuwe producten is de afgelopen jaren een duidelijke verandering in aankoopgedrag door consumenten waarneembaar. Mensen kopen steeds meer online en komen minder in de winkel voor een groot scala aan producten, waaronder elektronica. De pakketbezorgers komen op dit moment gemiddeld een keer per week bij de burger aan de deur. In 2020 is dit naar verwachting gemiddeld twee keer per week. Zie hier een mogelijke oplossing. Bij de inzameling van grote elektrische apparaten speelt de terugname bij aflevering van een nieuw apparaat al nadrukkelijk een rol. Meer dan de helft van het groot witgoed wordt op deze wijze ingezameld. Kleine apparaten worden nog nauwelijks zo ingezameld, omdat de kosten voor het pakketsysteem relatief hoog zijn.

Plastics van oude stofzuigers kunnen weer hoogwaardig worden toegepast bij de productie van nieuwe.

Weee Nederland heeft een nieuwe aanpak voor de inzameling van kleine apparaten aan huis bedacht. Een systeem dat het voor de burger extreem makkelijk maakt om elektrische apparaten aan de deur af te geven aan de pakketbezorger, en dat door de specifieke opzet betaalbaar wordt voor producent en retailer. Weee Nederland start in het eerste kwartaal van 2017 met een pilot in Amsterdam en Groningen in samenwerking met deze gemeenten. Sortering van het ingezamelde AEEA zal bij inzamelpartner Virol plaatsvinden. Bij een succesvolle implementatie is het de bedoeling de inzamelmethode in 2018 landelijk vorm te geven. De inzameldoelstellingen komen zo dichterbij. Of het lukt? De toekomst zal het leren. De voortgang is te volgen via regelmatige updates op de website www.weee.nl.

Ongeacht de methode zullen de komende jaren meer afgedankte elektrische apparaten separaat worden ingezameld. Na inzameling volgt sortering van het ingezamelde elektrische afval. Bij Weee Nederland gebeurt dit in een van de vier regionale sorteercentra. Er wordt daarbij gekeken hoe verder gegaan kan worden in sortering dan in de traditionele opzet van sorteercentra gebruikelijk is. Weee Nederland ziet AEEA niet als afval, maar juist als mogelijke grondstof voor hergebruik. Naast het verwijderen van gevaarlijke en ongewenste onderdelen, zoals batterijen en printertoners, worden de kleine apparaten gesorteerd op hergebruik potentieel.

In de eerste helft van 2016 deed Weee Nederland in samenwerking met kunststofverwerker Coolrec-PHB een succesvolle proef om de plastics van oude stofzuigers weer hoogwaardig toe te passen bij de productie van nieuwe stofzuigers. In het laatste kwartaal van 2016 is in het sorteercentrum van Circulus-Berkel een start gemaakt met het catalogiseren van kunststoftypes die in kleine apparaten worden gebruikt. Dit moet ervoor zorgen dat producenten in de toekomst deze kunststoffen beter kunnen gebruiken in nieuwe apparaten. Goede sortering vormt een belangrijke schakel in het circulaire denken. Bovendien scheelt afvoer van AEEA naar regionale sorteercentra substantieel afgelegde vervoerskilometers en daarmee CO2 ten opzichte van een centraal sorteerpunt. Deze werkwijze levert enorm veel extra milieuwaarde op. Praktische circulariteit noemen ze dat bij Weee Nederland.

Weee Nederland wil op verschillende gebieden meerwaarde creëren. In deze filosofie past ook om zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een goede en zinnige werkkring te bieden. Die sociale betrokkenheid staat bij het bedrijf hoog in het vaandel. Het sorteren van afgedankte elektrische apparaten samen met regionale partners in sorteercentra leent zich hier heel goed voor. Steeds meer omringende gemeenten steunen hen in deze ambitie. Op 450 ton AEEA kunnen zij al een arbeidsplaats invullen.

Vakblad Afval! december 2016 (nummer 8)