Gemeenten willen snelle invoering statiegeld op blik

Gemeenten vragen het besluit voor statiegeld op blik naar voren te halen, omdat uit de zwerfafvalmonitor nu al geconcludeerd kan worden dat de benodigde daling niet gehaald gaat worden en dat statiegeld op blikjes onvermijdelijk is. Als het besluit naar voren gehaald wordt, valt het nog binnen deze regeerperiode.

Dat blijkt uit een samenvatting van de reacties op de internetconsultatie over het ontwerpbesluit maatregelen metalen drankverpakkingen. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat heeft die op verzoek naar de Tweede Kamer gestuurd. In totaal zijn er 37 reacties op het ontwerpbesluit binnengekomen. Hoewel ze aangeeft dat het conceptbesluit op basis van de reacties waar nodig zal worden aangepast, schrijft ze niet wat die aanpassingen inhouden. De staatssecretaris wil de voorhang voor het kerstreces afronden, zodat het ontwerpbesluit voor advies naar de Raad van State kan.

Particulieren vinden statiegeld op blik een logische stap in het tegengaan van zwerfvuil. Slechts een klein deel vindt statiegeld geen goed idee, met name vanwege het extra gedoe en de kosten. Voorstanders pleiten ook voor een snelle invoering. De Consumentenbond meldt daarnaast een panelonderzoek onder leden te hebben uitgevoerd. Daaruit blijkt dat 75 procent voorstander is van statiegeld op blik, met een voorkeur voor een statiegeldbedrag tussen de 10 en 25 eurocent.

Tot slot vindt ook Recycling Aluminium Verpakkingen Nederland (RAVN) dat het nieuwe Nederlandse statiegeldsysteem voor plastic flesjes al vanaf 2021 geschikt moet zijn voor de inname van drankblikjes. Er kan worden overwogen om alvast met proefprojecten voor ‘vrijwillige inname’ van blikjes te beginnen, die dan in 2022 worden omgezet naar een volwaardig statiegeldsysteem.

Inzameling

De Consumentenbond pleit ervoor om alternatieve inzameling, zoals inzameling via pmd-afval, niet mee te tellen bij het halen van de inzameldoelstelling. Ook gemeenten zijn geen voorstander van dergelijke uitzonderingen. Deze routes gaan zwerfafval niet tegen en deze routes meetellen bij de doelstelling ondermijnt de effectiviteit van het statiegeldsysteem op voorhand, aldus deze gemeenten.

Bij een statiegeldverplichting hoort volgens de Consumentenbond ook een consumentvriendelijk inzamelsysteem, met een innameverplichting voor verkooppunten van drankblikjes. Ook diverse gemeenten en Metalen Verpakkingen Nederland (MVN), de brancheorganisatie van fabrikanten van metalen verpakkingen, pleiten voor een innameverplichting.

De Belangenvereniging voor de zelfstandige tankstationondernemer (Beta) is weliswaar voorstander van het tegengaan van zwerfafval, maar stelt wel dat de inname van blikjes voor haar achterban niet of heel moeilijk uitvoerbaar is.

Het Afvalfonds Verpakkingen, dat mede namens de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) en het CBL (belangenbehartiger van de supermarkten) heeft gereageerd, wil het liefst van de hele inzameldoelstelling af. Hier is volgens het verpakkende bedrijfsleven geen aanleiding voor, en een wettelijke inzameldoelstelling bovenop statiegeld zou nooit onderdeel zijn geweest van de gemaakte afspraken. Daarnaast is de doelstelling van 90 procent niet realistisch en door het onderscheid op verschillende soorten blikjes ook onnodig discriminatoir, vinden zij.

Uitzonderingen

Gemeenten willen ook zuivel en sappen meenemen in de statiegeldregeling. Daarnaast willen ze dat er aandacht is voor het voorkomen van een verschuiving naar andere verpakkingen. De NVRD vraagt daarbij specifiek aandacht voor de verkoop van bier in kunststofflessen.

Voor de duidelijkheid voor consumenten is het ook volgens de Consumentenbond en MVN gewenst dat er geen uitzonderingen gemaakt worden tussen verschillende soorten blikjes en dranken. Alleen metalen drankverpakkingen die niet direct gedronken worden, zoals limonadesiroop, zouden volgens MVN uitgezonderd moeten worden. Deze verpakkingen belanden zelden tot nooit in het zwerfafval omdat ze thuis gebruikt worden, en retournamesystemen zijn er niet geschikt voor. Ook RAVN wil voor deze verpakkingen een uitzondering.

Niet representatief

MVN ziet veel haken en ogen aan statiegeld. Het zal weliswaar voor minder zwerfafval zorgen, maar niet al het zwerfafval laten verdwijnen. MVN pleit daarmee vooral voor voldoende handhaving en voorzieningen door overheden. De zwerfafvalmonitor zou daarnaast een vertekend beeld geven en bijvoorbeeld geen rekening houden met de mate en frequentie van opruimen.

Milieuorganisaties

De milieuorganisaties Recycling Netwerk Benelux, Natuur & Milieu, Plastic Soup Foundation, de Plastic Soup Surfer, Greenpeace en Stichting de Noordzee brachten hun reactie op de consultatie al eerder naar buiten. Hierin pleitten zij ook voor een snelle invoering, oog voor verschuivingen naar andere verpakkingen en geen mogelijkheid om blikjes uit bijvoorbeeld pmd mee te tellen.