Gemeentelijke kosten zwerfafval opruimen flink gestegen

De totale kosten voor het voorkomen, opruimen, monitoren en verwerken van zwerfafval in Nederland bedragen 304 miljoen euro per jaar. Dit komt overeen met 17,40 euro per inwoner. Van dit bedrag komt 281 miljoen euro (92 procent) voor de rekening van gemeenten. Het grootste deel van de kosten gaat naar de uitvoering, zoals het ledigen van de afvalbakken en het schoonhouden van de pleinen, perken en straten. Daarnaast besteden de gemeenten 83,2 miljoen euro aan het beheer van de openbare inzamelingsystemen (de afvalbakken). Dit blijkt uit het rapport ‘Kostenonderzoek zwerfafval’ van onderzoeksbureau Tauw over 2021.

De gemeentelijke kosten van 281 miljoen euro zijn bijna een verdubbeling ten opzichte van de gemeentelijke kosten in 2018 om zwerfafval op te ruimen. Destijds ging het nog om 157 miljoen euro. Verschil is wel dat Tauw de steekproef van haar onderzoek heeft vergroot en het aantal gemeenten heeft verdubbeld. Zo is ongeveer 19 procent van het aantal gemeenten in Nederland in de steekproef meegenomen. Op deze manier wil het onderzoeksbureau de resultaten uit het onderzoek robuuster maken.

Sup-vergoeding

Tauw heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat. De aanleiding van dit onderzoek is de Europese richtlijn voor wegwerpplastics (Sup-richtlijn), die producenten vanaf het peiljaar 2023 verantwoordelijk maakt voor de kosten die gemeenten maken voor het opruimen van zwerfafval. Dit betekent dat gemeenten en andere gebiedsbeheerders een zogeheten Sup-vergoeding gaan ontvangen, voor het deel van de opruimkosten dat betrekking heeft op de Sup-categorieën. Dit zijn onder meer verpakkingen, drinkbekers, lichte tassen, vochtige doekjes, tabaksproducten met filter en ballonnen.

Op basis van dit kostenonderzoek en een samenstellingsonderzoek stelt staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) de Sup-vergoeding voor gemeenten en andere gebiedsbeheerders vast. In het tweede kwartaal van dit jaar wordt een proefberekening gemaakt, zodat gemeente een indicatie krijgen van wat zij aan Sup-vergoeding zullen ontvangen. De hoogte van de vergoedingen voor het jaar 2023 wordt 1 juni 2024 gepubliceerd en vóór 1 november 2024 aan gemeenten uitgekeerd.