Europese textielrecyclingcrisis 'erger dan tijdens covid'

Om een reeks aan faillissementen in de textielrecyclingsector te voorkomen is onmiddellijk financiële en wetgevende steun nodig, schrijven Euric en Municipal Waste Europe (MWE). Hierbij gaat het om investeringen in technologieën en infrastructuur voor textielrecycling, maar ook gerichte steun voor gemeenten. De twee Europese brancheverenigingen roepen de EU verder op om binnen het kader van de bestaande btw-richtlijn de btw op het repareren van textiel, hergebruik en recyclingactiviteiten te verlagen. Implementatie van dit soort maatregelen op nationaal niveau zullen het gebruik van gerecycled materiaal stimuleren en de productie van nieuw textiel verminderen. Ook vragen ze de EU om publiek-private partnerschappen te faciliteren om innovatie in textielrecycling te bevorderen en recyclingtechnologieën op te schalen. Tot slot pleiten ze voor een zo snel mogelijke herziening van de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen (Kra) en implementatie van systemen voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid.

Oorzaak...

Dit soort maatregelen zijn nodig omdat een combinatie van factoren ervoor zorgen dat de Europese textielsorteer- en recyclingsector een ‘ongekende crisis’ doormaakt. De oorlog in Oekraïne, de opkomst van Chinese ultra-fast fashion, en logistieke uitdagingen in Afrika (zoals onder meer een waardedaling van Afrikaanse valuta) zetten de sector op dit moment enorm onder druk. Er is te veel gebruikt textiel, en te weinig vraag hiernaar vanuit traditionele exportmarkten zoals Ghana. Zo daalde de export van Duits gebruikt textiel naar Ghana bijvoorbeeld van 7.911 ton in 2020 naar slechts 4.532 ton in 2023. Ook blijft de vraag naar gerecycled materiaal laag. In 2023 werd naar schatting 0,319 Mton aan katoen gerecycled, ten opzichte van een productievolume van nieuw katoen van 24,4 Mton.

... en gevolg

Het resultaat is dat de prijzen voor tweedehands textiel door de grond zijn gezakt, terwijl de kosten voor de inzameling, sortering en recycling, explosief zijn gestegen. Sinds het voorjaar van 2024 dekken de prijzen voor gesorteerde tweedehandskleding de verwerkingskosten niet meer, met cashflowproblemen voor sorteerders tot gevolg. En omdat magazijnen overbelast raken, neemt het risico toe dat textielafval de verbrandingsoven in gaat. En de extra kosten die gemeenten daardoor maken worden mogelijk doorberekend aan hun inwoners. 

Na de crisis

Op de middellange termijn moet de focus verschuiven naar het competitief maken van de sector. Dat strookt ook met de uitgesproken ambitie van Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen om een competitieve en weerbarstige circulaire economie op te bouwen. Belangrijk daarvoor is dat de EU de vraag naar gerecycled textiel vergroot, de recyclingcapaciteit uitbreidt, en het gebruik van duurzame materialen stimuleert door nieuwe ecodesign-eisen. Een verplicht, oplopend minimumpercentage voor textielrecyclaat in alle textielproducten die op de Europese markt verschijnen, zou daarbij volgens Euric en MWE een groot goed zijn.

2024 rampjaar

Het is niet bepaald de eerste keer dat de sector de noodklok luidt. De textielafdeling van Euric vraagt al sinds april aandacht voor de situatie waarin Europese textielsorteerders zich bevinden. Ook op nationaal niveau is het inmiddels een bekend refrein. In Nederland pleit de Vereniging Herwinning Textiel (VHT) de stichting UPV Textiel tot spoed. En in Duitsland schreef afvalbranchevereniging BVSE vorige maand nog dat de Duitse textielsector ‘in vrije val’ is, om dezelfde redenen die Euric en MWE deze week aanhalen. Ook in het Verenigd Koninkrijk is de situatie niet best. In april sprak de Textile Recycling Association nog over de “aanstaande instorting” van de textielrecyclingsector.