Voorlopig geen statiegeld op lachgascilinders

De huidige lachgasproblematiek kwam als een verrassing, blijkt uit een Kamerbrief van staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Bij de opstelling van het verbod op lachgas voor recreatief gebruik, is "vooraf onvoldoende voorzien" dat dit de legale inleverroutes voor lachgascilinders af zou snijden, en er dus meer lachgasflessen in het restafval terecht zouden komen, of zelfs gedumpt zouden worden in de openbare ruimte. Dat laat de staatssecretaris weten in antwoord op Kamervragen van Kiki Hagen en Joost Sneller (beiden D66), mede namens minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid (JenV). Naast lachgascilinders gaan de vragen ook over statiegeld en batterijbranden.

Lachgascilinders

Bij het wetgevingstraject voor het lachgasverbod zijn wel andere mogelijke knelpunten onderzocht, zoals testmogelijkheden, opslag, vervoersaspecten en vernietiging. Afvalbedrijven ondervinden problemen doordat ze officieel de lachgascilinders niet mogen innemen of afvoeren (omdat het om drugsafval gaat), en omdat ze in afvalenergiecentrales kunnen ontploffen en schade veroorzaken. Inmiddels lopen er gesprekken tussen de ministeries van IenW en JenV en brancheverenigingen van afvalbedrijven om een werkbare oplossing te vinden voor deze problematiek. 

Statiegeld is wat Heijnen betreft echter geen optie. Vóór het lachgasverbod hanteerden veel handelaren in lachgascilinders een retoursysteem met borg. Nu het kopen van een lachgascilinder
voor recreatief gebruik illegaal is, ligt een retoursysteem echter niet meer voor de hand, vindt de staatssecretaris. De inzet richt zich daarom in eerste instantie op een oplossing voor de veilige inzameling en verwerking van de cilinders, ook als deze illegaal (en dus zonder statiegeld) in de handel zijn gebracht. Dit moet volgens Heijnen "snel en pragmatisch" gebeuren.

Statiegeld

De Kamerleden vroegen Heijnen ook te reflecteren op de vertraagde invoering van statiegeld op blik, en of zij lessen hieruit meeneemt voor de eventuele bredere inzet van statiegeld. De opgelopen vertraging noemt Heijnen "te betreuren", maar verder houdt ze zich op de vlakte en meldt ze alleen dat ze later dit jaar en in 2024 evaluaties aan de Tweede Kamer zal sturen over de effectiviteit.

Een oproep van ‘Zwerfinator’ Dirk Groot om statiegeld te heffen op 'alles met een dop of deksel' noemt de staatssecretaris "begrijpelijk, gelet op het succes van statiegeld bij het bestrijden van zwerfafval". Maar een bredere inzet van statiegeld op verpakkingen lijkt er voorlopig niet te komen, want ze vindt het belangrijk om per geval te blijven afwegen wat de meest duurzame weg is. Ook wil ze het verpakken van zuivel en sap in drankenkartons of plastic flesjes niet verbieden, die keuze is aan de producenten zolang ze voldoen aan de eisen in het Besluit beheer verpakkingen en andere relevante wetgeving.

Batterijbranden

Voor batterijen is statiegeld dan weer wel "een interessante optie", meldt Heijnen op vragen over branden en explosies die worden veroorzaakt door branden in het restafval. In een verkennende studie in opdracht van IenW is deze optie al eens globaal bekeken. Ook de Taskforce batterijbranden onderzoekt deze optie momenteel. Heijnen wacht hun bevindingen af. Daarnaast moet ook de Europese Commissie de haalbaarheid van statiegeld op batterijen gaan beoordelen, zo staat in de Europese Batterijenverordening. Dat moet voor het einde van 2027 gebeuren.