Commissie IenW opnieuw vol nieuwe leden

Het blijkt voor partijen moeilijk om consistent dezelfde mensen op afval- en milieugebied te behouden. In 2021 kwamen er bijna alleen nieuwe Kamerleden in de vaste commissie Infrastructuur en Waterstaat (IenW), en in 2023 is dat opnieuw het geval. De kans bestaat natuurlijk dat daarmee kennis en ervaring weglekt, maar de afgelopen jaren lieten ook zien dat nieuwkomers wel degelijk hun stempel op de debatten over circulaire economie kunnen drukken. Dat was bijvoorbeeld het geval bij Kiki Hagen (D66), Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) en Eva van Esch (PvdD). De toekomst zal uitwijzen of ook hun vervangers bij IenW zich even actief gaan uitspreken voor een circulaire economie.

Vandaag (20 december) kwam de nieuwe commissie IenW in elk geval voor het eerst bij elkaar. Het was volle bak in de commissie - er moesten zelfs extra stoelen bijgezet worden. "Een fantastische grote opkomst", aldus Tjeerd de Groot, die voor de laatste keer voorzitter was. Desondanks waren niet alle vaste leden aanwezig, sommigen (zoals Ines Kostić) lieten zich vervangen door een partijgenoot. Verder was vooral opvallend dat de PVV-fractie (die met drie leden aanwezig was) meteen een aantal zaken controversieel wilde laten verklaren. Daar was in de meeste gevallen niet genoeg steun voor, maar het lukte wel met een voorstel over nul-emissiezones en milieuzones.

Hieronder volgt een overzicht van de leden van de vaste commissie IenW en woordvoerders op het gebied milieu.

PVV

Van de grootste partij hoeven we, gezien het partijprogramma, in ieder geval niet veel groene inbreng te verwachten. De PVV heeft Willem Boutkan naar voren geschoven voor de portefeuille milieu. Hoewel Boutkan nieuw is in de Tweede Kamer, heeft hij wel ervaring als gemeenteraadslid (eerder namens de VVD, nu voor zijn huidige partij) en als lid van de Provinciale Staten van Flevoland. Overigens geeft hij deze functies niet op nu hij in de Kamer komt, wat hem de titel 'grootverdiener van het parlement' oplevert. Hiervoor was hij onder meer werkzaam als politieagent, handhaver milieu bij de provincie Flevoland en onderzoeker bij de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

GroenLinks-PvdA

Hoewel eerdere IenW-woordvoerders Habtamu de Hoop, Suzanne Kröger en Joris Thijssen allemaal terugkeren in de Tweede Kamer, komt van hen alleen De Hoop terug in de commissie IenW. Maar niet op de portefeuille milieu: De Hoop buigt zich over openbaar vervoer en verkeer. In plaats daarvan gaat nieuwkomer Geert Gabriëls het woord voeren over afval. Hij was hiervoor onder meer wethouder in Weert en gedeputeerde in Limburg. In beide functies had hij duurzaamheid/milieu in zijn portefeuille, dus in die zin is Gabriëls geen onlogische keuze. Hij heeft aardwetenschappen en Russisch gestudeerd en is werkzaam geweest als docent aardrijkskunde en reisleider bij reizen naar Rusland. 

VVD

Ook namens de VVD komt er een nieuwbakken Kamerlid in de commissie IenW: Hester Veltman. Vorige woordvoerder Erik Haverkort greep naast een zetel, net als overigens Afvalfonds-directeur Hester Klein Lankhorst. Veltman deed politiek ervaring op als gemeenteraadslid en wethouder in Ede, hoewel ze daarbij geen milieu of duurzaamheid in de portefeuille had. Verder is ze vooral werkzaam geweest 'in de veiligheid', bij bijvoorbeeld het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid en in adviserende en coördinerende functies bij de brandweer.

NSC

Namens Nieuw Sociaal Contract neemt Olger van Dijk plaats in de commissie IenW. Hij was eerder, net als partij-oprichter Pieter Omtzigt, lid van het CDA. Voor die partij heeft hij ook twee keer op de kieslijst gestaan (hoewel hij niet verkozen werd) en was hij beleidsmedewerker Verkeer en Waterstaat. Verder was hij persoonlijk adviseur van Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima (op onder meer de terreinen economie/bedrijfsleven, wetenschap, natuur, ruimte en wonen) en werkte hij als directeur Ruimtelijke Ordening bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Die laatste functie gaf hij op om Kamerlid voor NSC te worden. Wat van Van Dijk verwacht kan worden de komende tijd is moeilijk in te schatten, aangezien zowel hijzelf als de partij nieuw in de Kamer zijn.  

D66

De opvolger van Kiki Hagen is Mpanzu Bamenga, en het enige Kamerlid dat naast milieu expliciet ook de circulaire economie in zijn portefeuille heeft. Ook hij is nieuw in de Tweede Kamer. Bamenga is geboren in Congo en op jonge leeftijd met zijn moeder naar Nederland gevlucht. Hij is opgeleid tot jurist in het asiel- en vreemdelingenrecht en is de oprichter en directeur van Human Rights Initiatives. Ook is hij gemeenteraadslid in Eindhoven geweest. Hij verwierf landelijk enige bekendheid door een rechtszaak aan te spannen tegen de Staat, om etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee te verbieden. Begin dit jaar deed het Gerechtshof uitspraak in hoger beroep, in Bamenga's voordeel.

BBB

Enigszins verrassend voor een eenpersoonsfractie mengde de BBB zich nu en dan in het afvalbeleid, met name door vragen te stellen in schriftelijke overleggen. Nu de BBB gegroeid is van één naar zeven zetels, zullen we wel eens vaker van ze kunnen gaan horen. Nieuwkomer Claudia van Zanten heeft in elk geval de portefeuille IenW gekregen. Van Zanten werkte hiervoor als communicatie-expert, onder meer als freelance tekstschrijver voor Elsevier en HP/de Tijd en als woordvoerder voor het OM en Politie Amsterdam-Amstelland. Ook heeft ze politieke ervaring: voor de VVD was ze lid van de stadsdeelraad van Amsterdam-Zuid.

CDA

Bij het CDA komen we het eerste Kamerlid tegen voor wie de parlementaire politiek níet nieuw is. Eline Vedder kwam na het aftreden van Jaco Geurts in mei 2023 in de Tweede Kamer. Hiervoor was ze melkveehouder en bestuurder van LTO Nederland. Ook was ze lid van de gemeenteraad van De Wolden en lid van de Provinciale Staten van Drenthe.

SP

Het Kamerlid dat namens de SP plaatsneemt in de commissie IenW is praktisch een oudgediende te noemen. Bart van Kent zit al zes jaar in de Tweede Kamer, waar hij zich tot nu toe vooral bezig heeft gehouden met Sociale Zaken. Eerder zat hij in de gemeenteraden van Eindhoven en Den Haag en werkte hij als fractiemedewerker voor de SP. Opvallend is dat hij weliswaar in de commissie IenW zit, maar zijn portefeuille volgens zijn partijwebsite op dat gebied alleen 'verkeer' omvat en niet milieu. Sandra Beckerman lijkt de portefeuille milieu behouden te hebben, maar zij zit dan weer niet in de commissie - waarschijnlijk doordat er voor de kleine SP-fractie maar één plekje in de commissie beschikbaar was. Dan moet een partij keuzes maken. Het zal dus afwachten zijn hoe dit in de praktijk gaat uitwerken. 

PvdD

Ondanks de kleine fractie was de PvdD bij monde van Eva van Esch de laatste jaren erg actief op afvalbeleid. Haar opvolger is Ines Kostić. IenW wordt als diens* primaire portefeuille opgevoerd door de PvdD, dus daar kunnen we veel inbreng van verwachten. Kostić is op tienjarige leeftijd met diens ouders gevlucht uit de oorlog in Bosnië en Herzegovina. Voordat die Kamerlid werd, was Kostić lid van de Provinciale Staten in Noord-Holland en werkzaam voor de Animal Politics Foundation. 

*Kostić is non-binair en gebruikt de voornaamwoorden die/diens en zij/haar. In de Provinciale Staten introduceerde die de genderneutrale aanspreekvorm Statenlid in plaats van meneer of mevrouw.

SGP

Wie wil dat alles bij het oude blijft, kan altijd bij de SGP terecht. Chris Stoffer is inmiddels fractieleider maar neemt ook nog steeds plaats in de commissie IenW. Hij was eerder een uitgesproken criticus van de importheffing en daarmee mogelijk een belangrijke bondgenoot voor afvalverwerkers.

De stille(re) partijen

Van een aantal partijen hoorden we de laatste jaren niet tot nauwelijks op het gebied van afval en circulaire economie. Meestal omdat het dermate kleine partijen zijn dat ze prioriteiten moeten stellen en niet overal bij kunnen zijn. Maar ook zij leveren officieel een Kamerlid voor de commissie IenW, en het kan natuurlijk zo zijn dat ze dit keer wél actief van zich zullen laten horen. Voor Denk is dat bijvoorbeeld nieuwkomer Ismail el Abassi. Hij was hiervoor fiscalist bij de Belastingdienst, profvoetballer bij RKC Waalwijk en FC Utrecht en gemeenteraadslid in Utrecht. Voor Volt neemt Marieke Koekkoek plaats in de commissie, hoewel fractieleider Laurens Dassen officieel over IenW gaat. 

Met Carla Dik-Faber was de ChristenUnie ooit heel actief op het afvaldossier, maar sinds zij uit de Kamer verdwenen is, lijkt de aandacht wat verslapt. De vorige kabinetsperiode was het vrij stil, hoewel Pieter Grinwis en Stieneke van der Graaf wel nu en dan een motie indienden of vragen stelden. Grinwis keert terug in de commissie IenW, maar de website van de partij noemt in dit kader alleen Water in zijn portefeuille. 

Verder blijven Freek Jansen (FVD) en Joost Eerdmans (Ja21) lid van de commissie. De afgelopen periode bemoeiden zij zich niet met milieubeleid en de verwachting is dat dit zo blijft.