Afvalstoffenheffing steeg in 2023 met 4,1 procent

Gemiddeld betaalde een huishouden in 2023 303 euro aan afvalstoffenheffing. Voor eenpersoonshuishoudens was dit 263 euro en voor meerpersoonshuishoudens 329 euro. Gemiddeld komt dit neer op een stijging van 4,1 procent. Dat blijkt uit de jaarlijkse rapportage over de afvalstoffenheffing van Rijkswaterstaat. Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lokale Overheden (Coelo) had voor 2023 een stijging van 4,7 procent voor eenpersoonshuishoudens en 4,5 procent voor meerpersoonshuishoudens voorspeld, maar de uiteindelijke stijging is dus wat lager uitgevallen. In 2022 bedroeg de stijging 1,5 procent. Voor 2024 verwachten het CBS en de Vereniging Eigen Huis een stijging van rond de 6 procent.

In vergelijking met 2022 is bij 69 procent van de gemeenten de gemiddelde afvalstoffenheffing gestegen, terwijl in 21 procent van de gemeenten de tarieven juist daalden. De spreiding is verder groot: in de vijf gemeenten met de hoogste tarieven is de heffing hoger dan 415 euro per huishouden, terwijl de gemeenten met de laagste tarieven minder dan 144 euro per huishouden in rekening brengen. 

Totale kosten

De kostendekking is licht gedaald, van 97,1 procent in 2022 naar 96,5 procent in 2023. 78 procent van de gemeenten had in 2023 een volledig kostendekkende afvalstoffenheffing, 2 procentpunt minder dan in 2022. Nog eens 12 procent heeft een kostendekkendheid van tussen de 95 en 100 procent. Slechts 1 procent heeft een heffing die minder dan 80 procent kostendekkend is.

Op basis van volledige kostendekking bedragen de afvalbeheerkosten per huishouden gemiddeld 314 euro. Dit is 4,8 procent meer dan in 2022. Dit terwijl de inflatie in 2023 zo'n 10 procent bedroeg: de afvalbeheerkosten stegen daarmee dus minder dan de inflatie. In de jaren vóór 2023 stegen de kosten echter wel sterker dan de inflatie. 

De totale kosten in Nederland voor de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval bedragen voor 2023 circa 2.476 miljoen euro. Dit is een toename van 5,3 procent ten opzichte van een jaar eerder. In 68 procent van de gemeenten zijn de gemiddelde kosten per huishouden voor afvalbeheer gestegen, maar in 23 procent van de gemeenten daalden ze juist.

Diftar

Er komen nog steeds meer gemeenten bij die gebruik maken van tariefdifferentiatie (diftar) bij de afvalstoffenheffing. In 2023 had 55 procent van de gemeenten diftar, tegenover 54 procent in 2022. Het aandeel huishoudens met diftar steeg in 2023 naar 40,8 procent, tegenover 39,4 procent in 2022. 

Gemeenten met lage afvalbeheerkosten maken over het algemeen gebruik van diftar. Diftargemeenten maakten gemiddeld 273 euro afvalbeheerkosten per huishouden, waar dat voor gemeenten zonder diftar 338 euro per huishouden is. In alle vijf gemeenten met de laagste afvalbeheerkosten is diftar ingevoerd. In de gemeenten met hogere kosten wordt geen diftar toegepast.