2025 jaar van doorpakken voor circulaire economie?

Alle volgers van het circulaire-economiebeleid van het kabinet kunnen 20 februari rood omcirkelen in de agenda. Dan presenteert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) de Integrale Circulaire Economie Rapportage (Icer) aan staatssecretaris Chris Jansen tijdens een symposium op het PBL-hoofdkantoor. Onderzoekers presenteren er de belangrijkste resultaten van dit tweejaarlijks uitkomende rapport over de voortgang van de circulaire economie. Én de staatssecretaris zal daarop reflecteren. De rapportage geeft mogelijk richting aan het beleid. Al is er van één van de belangrijkste aanbevelingen uit vorige Icers – kiezen voor meer drang en dwang in het circulaire-economiebeleid – nog niet veel terecht gekomen.

Veel Kamerbrieven op de rol

Duidelijk is in ieder geval dat Jansen het komende jaar met heel wat circulaire-economiedossiers aan de slag gaat. Uit een planningsbrief die zijn ministerie kort voor het Kersreces naar de Kamer heeft gestuurd volgt dat in het eerste kwartaal van 2025 niet alleen de Icer verschijnt, maar dat ook het ontwerp Circulair Materialenplan (CMP), de opvolger van het Landelijk Afvalbeheerplan (Lap) de inspraak ingaat. Verder verschijnt er een Kamerbrief over het manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) dat een flinke impuls aan de circulaire economie kan geven en volgt er een Kamerverzamelbrief over textiel, waar de textielrecyclingketen, die het water aan de lippen staat, reikhalzend naar zal uitkijken. Tot slot staat er voor het eerste kwartaal nog een Kamerbrief over de actualisatie van de nationale circulaire doelen op de rol.

In het tweede kwartaal wil Jansen Kamerbrieven versturen over de afronding van de richtlijn groene claims, over de opvolging van de evaluaties van statiegeld en recycledoelstellingen voor verpakkingen en over de voortgang van het nationaal plan voor MVI. In dat kwartaal verwacht hij verder een rapport aan te bieden over financiële prikkels voor de circulaire economie. Verder volgen nog een Kamerbrief over de stand van zaken rond een circulair klimaatdoel en de voortgang van de uitvoering van circulaire klimaatmaatregelen, over interbestuurlijke afspraken voor de circulaire economie en over de beleidsevaluatie Circulaire Ketenprojecten.

Wat langer is het wachten op Kamerbrieven over de doorontwikkeling van de uitgebreide producentenverantwoordelijk (UPV), over de actualisatie van het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) en over de voortgangsrapportage textiel. Die brieven worden in het derde kwartaal verwacht. Dan start ook een internetconsultatie over de langverwachte circulaire-economiewet.

In het laatste kwartaal van het jaar volgen tot slot Kamerbrieven over thermische afvalverwerking, het werkprogramma storten en herijking van de Milieulijst met duurzame investeringen die via de Mia- en Vamil-regeling in aanmerking komen voor belastingvoordeel. Ook verwacht Jansen dan een Kamerbrief te versturen over duurzaamheidscriteria voor biogrondstoffen. Én het klapstuk: de staatssecretaris biedt het CMP aan.

In 2025 zal op de burelen van het ministerie van Jansen zal verder hard worden gewerkt aan het Nationaal Milieuprogramma (NMP). In Q1 volgt het ontwerpplan, in Q2 of Q3 het definitieve plan en in Q4 tot slot het uitvoeringsprogramma NMP. Verder blijft de versterking van het VTH-stelsel het hele jaar een thema en komt Jansen in verschillende Kamerbrieven terug op zijn bodembeleid.

In de planningsbrief is ook opgenomen welke algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s) er in 2025 voorbij zullen komen. In Q1 gaat het dan bijvoorbeeld om de invoering van de afgifteplicht voor afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA), een besluit over de UPV voor luiers en incontinentiemateriaal en een verzamelbesluit Omgevingswet IenW milieu 2026.

Agenda van de Kamer

Bovenop de onderwerpen waar IenW zelf al mee aan de slag gaat, zal het ministerie ongetwijfeld ook wat moeten met wensen die in de Kamer leven. Tijdens het circulaire-economiedebat dat vlak voor het Kerstreces plaats had, pleitte Geert Gabriëls (GroenLinks-PvdA) als Kamer-rapporteur Circulaire Economie onder andere voor het opzetten van een Circulaire-economietop, vergelijkbaar met de onlangs gehouden Woontop, waarbij overheid met partijen uit het veld tot gedragen integrale oplossingen komt. Hij wil een samenhangend pakket maatregelen (wortel én stok) zien voor de circulaire economie. Er zou een soort delta-commissaris voor circulaire economie moeten worden aangesteld. En de inzet op gedragsverandering mag steviger.

In het debat gaven verschillende Kamerleden verder aan dat Jansen in moet gaan op de uitnodiging van bedrijven uit de plasticketen om een circulaire plastictafel op te richten. Kritiek klonk er op de Nationale Circulaire Plastics Norm (NCPN), de bijmengverplichting voor recyclaat van 2027, maar ook op het ‘kwartje van Jansen’ op wegwerpbekers en -bakjes, een mogelijke statiegeldverhoging en het verbod op wegwerpkoffiebekers die voornamelijk van karton zijn.

In het tweeminutendebat over fossiele subsidies en regelingen, ook vlak voor het reces, diende Marieke Koekkoek (Volt) nog met succes een motie in waarin ze de regering oproept een overbruggingsfinanciering in te stellen om plasticrecyclingbedrijven te ondersteunen tot de Europese bijmengverplichting voor hun recyclaat in werking treedt. Ook daar zal het kabinet dit jaar op terug moeten komen.