Tweede Kamer schiet afvalsector te hulp
Een motie die het demissionaire kabinet oproept om de budgettaire opgave van 567 miljoen euro niet langer primair te dekken via de afvalsector is aangenomen met steun van D66, VVD, CDA, GroenLinks-PvdA, SGP, ChristenUnie, PvdD, Denk en Volt.
Het niet invoeren van een polymerenheffing door het kabinet, leidde tot een budgettaire derving van 567 miljoen euro structureel. Deze derving had het kabinet in het Belastingplan 2026 goeddeels willen ondervangen met een technische invulling bestaande uit een generieke verhoging van de afvalstoffenbelasting en de aanscherping van de CO2-heffing voor afvalverbrandingsinstallaties (avi’s). Tegelijk koos het kabinet ervoor om de terugsluis van de CO2-heffing naar het Klimaatfonds af te schaffen voor zover deze van avi’s afkomstig zijn. Hierdoor zijn deze opbrengsten niet beschikbaar voor ondersteuning van investeringen in verduurzaming.
Een ruime meerderheid in de Tweede Kamer fluit het kabinet nu echter terug. Met het aannemen van een motie op het Belastingplan van Luc Stultiens, Ani Zalinyan (beiden GroenLinks-PvdA), Pieter Grinwis (ChristenUnie) en Henk-Jan Oosterhuis (D66) vraagt de Kamer het kabinet nu de budgettaire opgave bij de aanstaande voorjaarsbesluitvorming zo veel mogelijk in te vullen met alternatieve maatregelen, zo mogelijk met alternatieven die door de Werkgroep afvalsector worden aangereikt, en daarbij heffingen te prioriteren op fossiele en lineaire consumptie, productie en plaatsing op de Nederlandse markt. Avi’s moeten daarnaast de mogelijkheid geboden krijgen om afdoende ondersteuning voor investeringen te kunnen aanvragen, bijvoorbeeld via het SDE+-fonds.
De NVRD reageert dat er met het aannemen van de motie ruimt komt om de koers uit het Belastingplan te herzien. “Wij zien deze uitkomst als een belangrijke stap om gemeenten en inwoners te beschermen tegen disproportionele lasten en om de circulaire economie niet verder uit het lood te trekken”, laat de vereniging weten. Die zag met name inwoners de dupe worden van het fiscale beleid. Gemeenten zouden de hogere belastingen op de verwerking van afval namelijk voor een groot deel doorberekend krijgen door afvalbedrijven. En dat terwijl er amper een circulaire prikkel vanuit gaat.
Wakker geschud
De Vereniging Afvalbedrijven (VA) klom de afgelopen maanden ook veelvuldig op de barricaden om de extra belastingen voor de afvalsector van tafel te krijgen. De vereniging wees op speelveldtoetsen die lieten zien dat de fiscale maatregelen leiden tot minder recycling in Nederland, meer afvalexport, minder verwerkingscapaciteit en ten koste gaat van banen en innovatie. Samen met VNO-NCW, Verpact, TLN, MRF, FNV, FNLI, NRK, BVOR, MRF en FNOI bood de vereniging afgelopen dinsdag nog een petitie aan om Kamerleden wakker te schudden. De boodschap lijkt nu aangekomen, al is het na het aannemen van een motie altijd de vraag hoe een demissionair kabinet de opdracht uit die motie oppakt.
De VA laat weten "zeer verheugd" te zijn met de brede steun voor de motie. Tegelijkertijd ziet de vereniging dat er nog veel moet gebeuren om de dreigende problemen voor de afvalsector het hoofd te bieden. "De voorstellen voor werkbare alternatieven moeten verder worden uitgewerkt. Niet alleen door de sector maar ook door het kabinet. Daarmee komt er ruimte om het Belastingplan 2026 te herzien. De circulaire economie staat bij ons met stip op één. Wij willen koste wat kost voorkomen dat afval naar het buitenland weglekt en dat onze innovatieve afval- en recyclinginfrastructuur wordt afgebroken. Het kabinet moet nu doorpakken!’
Werkgroep Afvalsector
Momenteel is de zogenoemde Werkgroep Afvalsector met vertegenwoordigers uit de sector druk bezig om samen met de ministeries van Financiën, Infrastructuur en Waterstaat en Klimaat en Groene Groei alternatieve maatregelen op te stellen die circulair van aard zijn én belastingopbrengsten genereren.
