Hergebruik van materialen is een mooi en noodzakelijk streven. Totdat de gezondheid of leefomgeving in gevaar komt. Wetgeving rondom chemische stoffen genoeg, maar die helpt niet echt om uit dit dilemma te komen. Een pragmatische, risicogerelateerde benadering en meer producentenverantwoordelijkheid bieden vooralsnog het meeste soelaas.

Met behulp van zoutzuur verwijderen staalproducenten roest van staalplaten. Daarbij ontstaat afvalbeitszuur, een gevaarlijk goedje. Indaver wint hier voor Tata Steel met een eigen installatie schoon zoutzuur uit terug en zuivere ijzeroxide. Nieuw is dat proces allerminst, maar wel een toonvoorbeeld van een succesvol lokaal gesloten materialenkringloop.

“Nederlandse gemeenten zijn flink in beweging om van afval naar grondstoffen te gaan”. Waarschijnlijk heeft u zoiets de afgelopen maanden gelezen of gehoord. Zeer waarschijnlijk zelfs een aantal maal. Klinkt goed, maar is het ook zo? Niemand weet het echt, zo blijkt uit navraag. Daarom zijn we zelf gaan onderzoeken welke gemeenten de service op restafval verminderen of dat willen gaan doen. En vooral ook wat ze ervan verwachten. Ook keken we naar de voorlopers. Hoe verging het de eerste gemeenten die vijf jaar geleden de stap zetten om het inzamelen om te gaan draaien. Wat is er van hun verwachtingen terechtgekomen?

'Van Afval naar Grondstof. Van Idee naar Aanpak. Van Betalen naar Belonen.' Dat is het opschrift van het visiedocument omgekeerd inzamelen van 8 juli 2011. Daarmee wilde Rova met het oog op de aangescherpte landelijke doelen gemeenteraden overtuigen de nieuwe inzamelmethode in te voeren.

Wie buiten de eigen gemeente komt, kan ineens verrast worden door een ander afvalscheidingsbeleid. Met eenduidige kleuren en communicatie is echter meer scheidingsrendement te behalen. Rijkswaterstaat helpt gemeenten en andere organisaties een handje.

Almere wil in 2020 een stad zonder afval zijn. Om die ambitie waar te maken werkt de gemeente aan een aantal opmerkelijke projecten, zoals een upcyclecentrum, een eigen plasticfabriek en een sorteerstraat voor textiel. De circulaire economie moet geen ver-van-je-bed-show worden, en daarom wordt die lokaal georganiseerd.

Anja Cheriakova, Directeur BinBang, Utrecht

Afval voor de een is grondstof voor de ander. De praktijk is echter weerbarstiger, zeker internationaal. In de Green Deal North Sea Resources Roundabout willen vier landen onder andere dat recyclingproducten als secundaire grondstof kunnen worden gebruikt. In sommige gevallen betekent dit dat deze grondstoffen een einde-afvalstatus krijgen.

Onlangs heb ik een wetenschappelijk ijzersterk onderzoek uitgevoerd. Helemaal zelf. Over de resultaten en de kraakheldere conclusie van dit onderzoek valt niet te twisten. Gaat u even zitten, want de conclusie kan nogal hard bij u binnenkomen. De speelgoedvrachtauto is uit de kinderkamer verdwenen.

Menig gemeente zet afvalcontainers in die alleen met een pas geopend kunnen worden. Wanneer daarmee persoonsgegevens, zoals adressen, geregistreerd worden, is het echter oppassen geblazen. Dat mag namelijk niet zonder noodzaak.

KPMG Sustainability onderzocht hoeveel reguliere werkgelegenheid en SROI (Social Return on Investment) Wecycle genereert met het inzamelen en verwerken van e-waste. Dit gebeurt onder meer in de Wecycle Service Centers, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt afgedankte elektrische apparaten sorteren en demonteren. De uitkomsten zijn ronduit positief.