Vijf lasten onder dwangsom voor Verpact
Volgens de ILT moet het voor consumenten aantrekkelijker en makkelijker worden om plastic drankflessen in te leveren. Dat is de kern van de lasten onder dwangsom die de dienst oplegt aan Verpact. De ILT verlangt (nog) geen statiegeldverhoging.
Verpact overtreedt al sinds 2022 de wet doordat de producentenorganisatie niet 90 procent van de plastic flesjes weet in te zamelen. In het bewuste jaar bleef Verpact steken op 68 procent. Met de niet-ingezamelde statiegeldflessen over 2022 kun je bijna de wereld rond als je ze rechtop achter elkaar zet, geeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) vandaag een beeld bij de achterblijvende prestatie. Ook in 2023 lijkt Verpact de norm niet te halen. Een last onder dwangsom, opgebouwd uit vijf deellasten, moet ervoor zorgen dat de organisatie maatregelen neemt om alsnog aan verplichtingen te voldoen.
Hoogte statiegeld
De ILT verlangt dat Verpact nog voor 4 oktober 2024 een onderzoek doet naar de hoogte van het statiegeld. Eerder liet de organisatie na te onderzoeken hoe hoog het statiegeld moet zijn, zodat meer consumenten hun flesjes inleveren. Dit terwijl uit een eigen consumentenonderzoek uit 2023 wel naar voren kwam dat een verhoging van het statiegeld een overduidelijke stimulans voor de consument is om meer plastic flesjes in te leveren.
Uit een vertrouwelijke brief van de ILT aan Verpact die dit voorjaar in handen kwam van het FD blijkt overigens dat dienst eerder dacht aan een verhoging van het statiegeldbedrag op kleine en grote plasticflessen naar 50 eurocent. Verpact-directeur Hester Klein Lankhorst liet toen weten zo nodig naar de rechter te stappen als de ILT aan deze maatregel vast zou houden.
Volgens Verpact is het niet aan de ILT om een statiegeldverhoging voor te schrijven, maar aan de wetgever. Verder zou de verhoging van statiegeld niet bewezen tot verbetering leiden, en er zouden in de publieke ruimte onveilige situaties en overlast kunnen ontstaan.
Inleverpunten
Andere lasten die de ILT aan Verpact heeft opgelegd, zien toe op het voor de consument makkelijker en aantrekkelijker maken om flesjes in te leveren. Verpact gaf zelf aan dat er op 1 juli 2021 bij de start van het statiegeldsysteem 12.000 inleverpunten nodig waren. Begin 2023 waren er nog maar 4.140 gerealiseerd. De ILT gelast nu dat Verpact vóór 1 januari 2027 minimaal 5.400 extra uitbetalende inleverpunten moet realiseren. Vanaf deze datum moet Verpact per 4 weken voor elk niet gerealiseerd inleverpunt 25.000 euro betalen.
Beschadigde flessen
Ook moet Verpact onderzoeken hoe zij beschadigde flessen kan innemen met terugbetaling van het statiegeld. Dat dit nu niet kan, is een grote ergernis van de consument. De ILT verwacht uiterlijk 1 november 2024 de resultaten van het onderzoek naar de innamemogelijkheden te ontvangen. Wanneer deze datum niet wordt gehaald, moet Verpact een dwangsom van 625.000 euro per week betalen, geldend voor een periode van maximaal 16 weken.
Terugbetalen
Verpact moet daarnaast onderzoeken wat consumenten vinden van de manier waarop de verschillende inleverpunten het statiegeld terugbetalen. De uitkomsten van dit onderzoek moet Verpact op 4 oktober 2024 aan de ILT verstrekken. Als de ILT op deze datum geen rapport ontvangt, moet Verpact een dwangsom van 2,5 miljoen euro per week betalen zolang zij de last niet uitvoert, geldend voor een periode van maximaal 12 weken.
Digitaal overzicht
Ten slotte moet Verpact het voor consumenten makkelijker maken om inleverpunten bij hen in de buurt te vinden. Uiterlijk op 4 oktober 2024 moeten de consumenten de inleverpunten online kunnen vinden. Zo niet, dan moet Verpact een dwangsom van 2,5 miljoen euro per week betalen zolang zij de last niet uitvoert, geldend voor een periode van maximaal 12 weken.
90 procent in 2026
Verpact benadrukt in een eerste reactie op last onder dwangsom hetzelfde belang te hebben als de ILT, namelijk zo snel mogelijk aan de norm van 90 procent voldoen. Met de uitvoering van een eind vorig jaar opgesteld plan van aanpak verwacht de organisatie echter pas eind 2026 de inzamelnorm van 90 procent te halen.
Het huidige tijdpad voor Nederland, met de uitbreiding van de innamepunten en benodigde gedragsverandering, is ambitieuzer dan de tijd die andere landen nodig hadden, stelt Verpact. De landen die de beste resultaten halen zijn Noorwegen en Denemarken. Zij hadden echter ruim acht jaar nodig om 90 procent inzameling te behalen, weet de producentenorganisatie, die dus wel haast wil maken, maar ook suggereert dat de norm halen simpelweg tijd kost.
Verpact laat weten de inhoud van de last onder dwangsom nog zorgvuldig te gaan bestuderen. Met andere woorden: een gang naar de rechter lijkt niet uitgesloten.
